Ti Baro a Naimbag a Damag Biblia (RIPV)

Parmeken dagiti Tribu ti Juda ken Simeon ni Adonibezek

1 Kalpasan ti ipapatay ni Josue, nakiuman dagiti Israelita ken ni Yahweh. Sinaludsodda, “Siasino kadagiti tribumi ti umuna a mapan mangraut kadagiti Cananeo iti masakupanmi?”

2 “Dagiti tattao ti Juda,” insungbat ni Yahweh. “Ipasakupko kadakuada ti daga.”

3 Kinuna dagiti tattao ti Juda kadagiti tattao ti Simeon, “Tulongandakami a mapan manggubat kadagiti Cananeo iti sakup a naited kadakami, ket kuyogendakayto met a mapan iti sakup a naituding kadakayo.”

Iti kasta, nagkukuyog dagiti tribu ti Simeon

4 ken Juda a napan nakigubat. Pinagballigi ida ni Yahweh. Inyawatna kadakuada dagiti Cananeo ken Perezeo ket pinarmekda ti 10,000 a lallaki idiay Bezek.

5 Nasarakanda sadiay ni Adonibezek ket ginubatda.

6 Naglibas ni Adonibezek, ngem kinamatda agingga a natiliwda. Pinutedda dagiti tangan dagiti ima ken sakana.

7 Kinuna ni Adonibezek, “Inikkatko ti tangan ti ima ken saka dagiti 70 nga ar-ari ket nagpidpidutda iti murkat iti sirok ti lamisaanko. Binalesnakon ti Dios gapu iti inaramidko kadakuada.”

Naipan ni Adonibezek idiay Jerusalem, ket sadiay ti nakatayanna.

Parmeken ti Tribu ti Juda ti Jerusalem ken Hebron

8 Rinaut dagiti tattao ti Juda ti Jerusalem ket sinakupda. Pinapatayda dagiti tattao sada pinuoran ti siudad.

9 Insarunoda a napan ginubat dagiti Cananeo nga agnaed iti katurturodan, idiay Negebken iti tanap.

10 Ginubatda met dagiti Cananeo idiay Hebron a maaw-awagan idi iti Kiriat-Arba. Pinarmekda dagiti siudad da Sesai, Ahiman ken Talmai.

Parmeken ni Otniel ti Siudad ti Debir

11 Manipud sadiay, napan ginubat dagiti tattao ti Juda ti siudad ti Debir a maaw-awagan idi iti siudad ti Sefer.

12 Kinuna ni Caleb, “Yasawakto ni Acsa nga anakko iti siasinoman a makaparmek iti siudad ti Sefer.”

13 Ni Otniel nga anak ni Kenaz nga adien ni Caleb ti nakaparmek iti siudad ket isu ti nangasawa ken ni Acsa.

14 Iti aldaw a panagkasarda, binilin ni Otnielni Acsa a dumawat ken ni amana iti talon. Napan ngarud ni Acsa ken ni Caleb. Apaman a nakadissaag iti asnona, dinamag ni amana no ania ti gagarana.

15 “Kayatko nga ikkannak kadagiti ubbog,” kinunana. “Ngamin, natikag ti daga nga intedmo kaniak.”

Inted ngarud ni Caleb kenkuana ti maysa a disso a yan ti akingngato ken akimbaba nga ubbog.

Dagiti Balligi ti Tribu da Juda ken Benjamin

16 Pimmanaw dagiti kaputotan ti Kineo a katugangan ni Moises ken dagiti tattao ti Juda idiay Jerico a siudad ti palma. Napanda idiay let-ang ti Juda nga abagatan ti Arad ket nakipagnaedda kadagiti Amalekita.

17 Nagtipon dagiti tattao ti Juda ken Simeon a napan nanggubat kadagiti Cananeo nga agnaed iti siudad ti Sefat ket pinarmekda ida. Inlunod ken dinadaelda ti siudad ken binaliwanda ti naganna. Pinanagananda iti Horma.

18-19 Tinulongan ni Yahweh dagiti tattao ti Juda ket sinakupda ti katurturodan. Ngem dida sinakupti Gaza, Askelon wenno Ekron ken dagiti kabangibangda a lugar. Adda dagiti lugan a landok dagitoy a tattao nga agnaed iti igid ti baybay, isu a dida kabaelan a pinapanaw ida.

20 Kasimbilin ni Moises, naited ti Hebron ken ni Caleb a nangpaksiat kadagiti tallo a familia a nagtaud kadagiti annak ni Anak.

21 Ngemsaan a pinapanaw dagiti kameng ti tribu ti Benjamin dagiti Jebuseo nga agnanaed idiay Jerusalem. Agpapan ita, makipagnaed dagiti Jebuseo kadagiti Benjaminita.

Parmeken dagiti Kaputotan ni Jose ti Betel

22-23 Napan met ginubat dagiti tribu ti Efraim ken Manases ti Betel a maaw-awagan idi iti Luz. Tinulongan ida ni Yahweh. Pinasiimda ti siudad.

24 Nakakita dagitoy iti lalaki a naggapu iti siudad ket kinunada kenkuana, “Isurom no kasano ti iseserrekmi iti siudad tapno saandaka a dangran.”

25 Iti kasta, impakitana ti dalan. Pinapatayda amin a tattao iti siudad, malaksid iti daytoy a lalaki ken ti familiana.

26 Kalpasanna, napan daytoy a lalaki iti daga dagiti Heteo. Nangbangon iti siudad sadiay a pinanagananna iti Luz a naganna pay laeng agpapan ita.

Dagiti Tattao a Saan a Napaksiat dagiti Israelita

27 Saana pinapanaw ti tribu ti Manases dagiti agnaed kadagiti siudad ti Bet-sean, Taanac, Dor, Ibleam, Megiddo ken kadagiti kabangibang nga il-ili. Nagtultuloy ti panagnaed dagiti Cananeo sadiay.

28 Idi pimmigsan dagiti Israelita, pinilitda nga agtrabaho kadakuada dagiti Cananeo, ngem dida pinapanaw ida.

29 Dimet pinapanaw ti tribu ti Efraim dagiti Cananeo nga agnaed idiay siudad ti Gezer, ket nakipagnaedda kadagiti Israelita.

30 Saan a pinapanaw ti tribu ti Zabulon dagiti agnaed kadagiti siudad ti Kitron ken Naalol. Nakipagtaeng dagiti Cananeo kadakuada, ket pinagtrabaho ida dagiti Israelita.

31 Saan a pinagtalaw ti tribu ti Aser dagiti agnaed kadagiti siudad ti Acco, Sidon, Alab, Aksib, Helba, Afic ken Rehob.

32 Nakipagnaed dagiti Aserita kadagiti Cananeo a tubo sadiay agsipud ta dida pinapanaw ida.

33 Saan a pinagtalaw ti tribu ti Neftali dagiti agnaed kadagiti siudad ti Betsemes ken Bet-anat. Nakipagyanda kadagiti Cananeo nga agnaed sadiay ngem pinagtrabaho ida dagiti Israelita.

34 Sinunson dagiti Amorreo ti tribu ti Dan iti katurturodan ket dida intulok a sumalogda iti tanap.

35 Nagtultuloy a nagnaed dagiti Amorreo iti bantay Heres, Aijalon ken Saalbin. Ngem inturayan ida dagiti tribu ti Efraim ken Manases, ket pinilitda ida nga agtrabaho kadakuada.

36 Daytoy ti sakupen dagiti Amorreo: ti sang-atan ti Akrabim manipud Sela nga agpangato.

Ti Anghel ni Yahweh idiay Bokim

1 Manipud Gilgal, napan ti anghel ni Yahweh idiay Bokim, ket kinunana kadagiti Israelita, “Inruarkay idiay Egipto ket inyegkay iti daga nga inkarik kadagidi kapuonanyo. Kinunak idi a diakto waswasen ti tulagko kadakayo.

2 Imbagakpay a dikayo makitulag kadagiti agnaed ditoy a daga; rebbaenyo ketdi dagiti altarda. Ngem diyo inaramid ti imbagak. Kitaenyo ti inaramidyo!

3 Ita, ibagak kadakayo a diakto papanawen dagitoy a tattao iti daga a papananyo. Isudanto ti kabusoryo,ket dagiti didiosendanto ti pakadadaelanyo.”

4 Nagsasangit dagiti Israelita a nakangngeg iti daytoy.

5 Isut’ gapuna a napanaganan daytoy a lugar iti Bokim.Nagidatagda sadiay kadagiti daton itiApo.

Ti Ipapatay ni Josue

6 Pinalubosan ni Josue dagiti Israelita ket napan sinakup ti tunggal maysa ti daga a pannakabingayna.

7 Nagserbi dagiti tattao ken ni Yahweh idi adda pay a biag ni Josue. Ket uray idi natayen ni Josue, intultuloyda ti nagserbi ken ni Yahweh ta sibibiag pay dagiti panguloda a makaammo kadagiti amin nga inaramid ni Yahweh iti Israel.

8 Natay ni Josue nga adipen ni Yahweh idi agtawen iti 110. Ni Nun ti amana.

9 Naitanemiti daga a naited kenkuana idiay Timnat-heres iti katurturodan ti Efraim, iti amianan ti Bantay Gaas.

10 Natay met amin dayta a kaputotan, ket nabati ti sumaruno a kaputotan a saan a makaammo ken ni Yahweh ken iti amin nga inaramidna a pagimbagan ti Israel.

Tallikudan ti Israel ni Yahweh

11 Nagbasol dagiti Israelita ken ni Yahweh. Rinugianda ti nagdaydayaw kadagiti Baal.

12 Tinallikudanda ni Yahweh a Dios dagiti kapuonanda, ti Dios a nangiruar kadakuada idiay Egipto; nagserbida kadagiti didiosen dagiti tattao iti likmutda. Nagrukbabda kadagitoy a didiosen. Nakapungtot ni Yahweh kadakuada.

13 Tinallikudanda ni Yahweh ket nagserbida kadagiti Baal ken kadagiti Astarot.

14 Napalalo ti pungtot ni Yahweh iti Israel, isut’ gapuna a binay-anna dagiti kabusorda a mangraut kadakuada ken mangsamsam kadagiti sanikuada. Pinagballigi ti Dios dagiti amin a kabusorda iti aglikmut ket dida masalaknibanen dagiti bagbagida.

15 Tunggal mapanda makigubat, busoren ida ni Yahweh kas imbagana nga aramidenna. Napalalo ti pannakariribukda.

16 Kalpasanna, inikkan ni Yahweh dagiti Israelita kadagiti napipigsa a pangulo a nangisalakan kadakuada kadagiti mangraut kadakuada.

17 Ngem saan nga impangag dagiti Israelita dagitoy a pangulo. Tinallikudanda ni Yahweh ket nagdaydayawda ketdi kadagiti didiosen. Nagtungpal idi dagiti kapuonanda kadagiti bilin ni Yahweh, ngem insardeng daytoy baro a kaputotan ti nangsurot iti ulidanda.

18 Tinulongan ni Yahweh ti tunggal pangulo nga intedna kadakuada tapno isalakanna ida kabayatan ti panagbiag daytoy a pangulo. Kaasian ida ni Yahweh no umasugda gapu iti panagsagaba ken pannakaidadanesda.

19 Ngem no matay ti panguloda, agsublida manen iti sigud nga aramidda. Agbalinda a dakdakes ngem ti immuna a kaputotan. Surotenda dagiti didiosen a pagserbian ken pagdaydayawanda. Iti kinasukirda, intultuloyda ti nagaramid iti dakes.

20 Kasta unay ti pungtot ni Yahweh kadagiti Israelita ket kinunana, “Sinalungasing dagitoy a tattao ti katulagak kadagiti kapuonanda. Gapu ta didak tinungpal,

21 diakton papanawen dagiti nasion a saan a pinagtalaw ni Josue idi sibibiag pay.

22 Usarekto ida tapno maammoak no tungpalen dagiti Israelita ti bilinko a kas iti panagtungpal dagidi kapuonanda.”

23 Binay-an ngarud ni Yahweh a nagyan dagitoy a nasion. Dina pinagtalaw ida a dagus kalpasan ti ipapatay ni Josue.

Dagiti Nabati a Nasion a Mangsuot iti Israel

1 Pinalubosan ni Yahweh nga agtalinaed iti daga ti sumagmamano a nasion a mangsuot kadagiti Israelita nga awan pay padasda kadagiti gubat idiay Canaan.

2 Inaramidna daytoy tapno masursuroan ti tunggal kaputotan dagiti Israelita ti maipapan iti gubat, nangruna dagiti di pay nakigubgubat.

3 Dagiti nabati a nasion isuda dagiti lima a siudad dagiti Filisteo, dagiti amin a Cananeo, Sidonio ken dagiti Heveo nga agnaed idiay Bantay Libano, manipud Bantay Baal Hermon agingga iti Bessang Hamat.

4 Dagitoy a nasion ti nabati a mangsuot iti Israel tapno maammoan no tungpalen met laeng dagiti Israelita dagiti bilin ni Yahweh a naited kadagiti kapuonanda babaen ken ni Moises.

5 Iti kasta, nakipagnaed dagiti Israelita kadagiti Cananeo, Heteo, Amorreo, Perezeo, Heveo ken Jebuseo.

6 Nagiinnasawada ken nagdaydayawda kadagiti didiosenda.

Ni Otniel

7 Nalipatan dagiti Israelita ni Yahweh a Diosda. Nagbasolda kenkuana. Nagdaydayawda kadagiti Baal ken kadagiti Astarot,

8 ket nakapungtot ni Yahweh iti Israel. Pinalubosanna ni Cusa Risataim nga ari ti Mesopotamia a mangparmek kadakuada. Inturayanna ida iti walo a tawen.

9 Immawag dagiti Israelita ken ni Yahweh ket nangibaon iti lalaki a mangwayawaya kadakuada. Isu ni Otniel nga anak ni Kenaz nga adien ni Caleb.

10 Indalan ti Espiritu ni Yahweh ni Otniel a nagbalin a pangulo ti Israel. Napan nakigubat ket pinagballigi ni Yahweh. Pinarmekna ti ari ti Mesopotamia.

11 Iti kasta, adda talna iti daga iti 40 a tawen. Kalpasanna, natay ni Otniel.

Ni Ehud

12 Adda manen inaramid dagiti Israelita a maisalungasing ken ni Yahweh. Gapu iti daytoy, pinapigsa ni Yahweh ni Eglon nga ari ti Moab, tapno rautenna ti Israel.

13 Nakipagmaymaysa ni Eglon kadagiti Ammonita ken Amalekita. Pinarmekda ti Israel ket sinakupda ti Jerico, ti siudad dagiti palma.

14 Sangapulo ket walo a tawen nga inadipen ni Eglon dagiti Israelita.

15 Immasug manen dagiti Israelita ket nangibaon ni Yahweh iti maysa a lalaki a mangwayawaya kadakuada. Isu ni Ehud a kattigid ken anak ni Gera a nagtaud iti tribu ti Benjamin. Dinutokan dagiti Israelita ni Ehud a mangipan kadagiti sagutda ken ni Eglon.

16 Nangaramid ni Ehud iti kampilan a dua ti tademna ken maysa ket gudua a kadapan ti kaatiddogna. Insalikadna ti igam iti makannawan a bakrangna iti uneg ti badona.

17 Kalpasanna, impanna dagiti sagsagut ken ni Eglon a nakaluklukmeg a tao.

18 Idi naiteden ni Ehud dagiti sagsagut iti ari, nagawid agraman dagiti tattao a pinagawitna.

19 Ngem nagsubli ni Ehud idi makadanonda iti ayan dagiti nakitikitan a batbato nga asideg iti Gilgal. Napan ken ni Eglon ket kinunana kenkuana, “Natan-ok nga Ari, adda palimed nga ibagak kenka.”

Kinuna ti ari kadagiti adipenna, “Panawandakami!” Ket rimmuar dagiti adipenna.

20 Idi agtugtugaw a maymaysa ti ari iti nalamiis a kuartona iti tuktok ti balay,immasideg kenkuana ni Ehud ket kinunana, “Adda mensahe ti Dios nga ibagak kenka.”

Timmakder ti ari.

21 Inasut ni Ehud ti igamna iti kannawan a bakrangna ket induyokna iti tian ti ari.

22 Limmumlom ti igam agraman putanna ket inabbongan ti buy-ong ti ari ta saan nga inikkat ni Ehud ti igam. Nagdawadaw iti baet dagiti luppo ti ari.

23 Rimmuar ni Ehud, tinulbekanna dagiti ridaw

24 ket intuloyna ti pimmanaw.

Idi agsubli dagiti adipen ti ari, nakitada a natulbekan ti kuarto. Impagarupda nga agin-inana laeng ti ari iti uneg.

25 Nagur-urayda agingga iti impagarupda nga iruruarna. Idi dina met la luktanen ti ruangan, innalada ti tulbek ket linuktanda ti ridaw. Nasarakanda ti apoda a naidasay iti datar.

26 Kabayatan ti panagur-uray dagiti adipen, nakaadayon ni Ehud. Nagna agingga iti ayan dagiti nakitikitan a batbato. Napan idiay Seira ket

27 apaman a nakadanon sadiay, iti katurturodan ti Efraim, pinuyotna ti tangguyob a mangayab kadagiti Israelita a makigubat. Impanguloanna ida a simmalog.

28 Kinunana, “Surotendak ta inyawaten tiApokadagiti imayo dagiti Moabita a kabusoryo.”

Sinurotda ni Ehud ket sinakupda ti lugar iti Jordan a pagballasiwan dagiti Moabita. Awan a pulos ti pinalubosanda a bumallasiw.

29 Pinatayda ti agarup 10,000 a nababaneg ken natutured a mannakigubat a Moabita. Awan a pulos ti nakalibas kadakuada.

30 Iti dayta nga aldaw, pinarmek dagiti Israelita ti Moab ket nagturay ti talna iti daga iti 80 a tawen.

Ni Samgar

31 Simmaruno a nagpangulo ni Samgar nga anak ni Anat. Insalakanna met ti Israel. Pinatayna ti 600 a Filisteo babaen iti natadem a kayo a pagabog iti baka.

Da Debora ken Barac

1 Kalpasan ti ipapatay ni Ehud, nagbasol manen dagiti Israelita itiApo.

2 Iti kasta, impalubosna a parmeken ida ni Jabin a Cananeo a nagari idiay Hasor. Ni Sisera ti pangulo ti armadana ket agnaed idiay Haroset-hagoiim.

3 Adda 900 a lugan a pakigubat ni Jabin. Naranggas unay ti panangiturayna kadagiti Israelita. Pinarigatna ida iti uneg ti 20 a tawen. Idi agangay, nagpatulongda ken ni Yahweh.

4 Kadagidi a tiempo, ni Debora a profeta ti ukom dagiti Israelita. Isu ti asawa ni Lappidot.

5 Masansan nga agtugaw iti sirok ti palma nga adda iti nagbaetan ti Rama ken Betel iti katurturodan iti Efraim. Ditoy ti papanan dagiti Israelita a pangrisutan kadagiti parikutda.

6 Iti maysa nga aldaw, pinaayabanna ni Barac nga anak ni Abinoam a taga-siudad ti Kedes idiay Neftali ket kinunana kenkuana, “TiApoa Dios ti Israel imbilinna kenka daytoy, ‘Mangayabka iti 10,000 a lallaki kadagiti tribu ti Neftali ken Zabulon ket ipanguloam ida a mapan idiay Bantay Tabor.

7 Ibaonkonto idiay Karayan Kison ni Sisera a pangulo ti armada ni Jabin tapno makiranget kenka. Addanto luglugan a pakigubat ken soldadona, ngem agballigikanto a mangparmek kenkuana.’”

8 Kinuna ni Barac ken ni Debora, “Mapanak no kuyogennak, ngem no saan, diak mapan.”

9 Simmungbat ni Debora, “Ala, wen, kuyogenka, ngem saanto a sika ti mapadayawan no agballigika ta yawatto tiAponi Sisera iti maysa a babai.”

Nagrubbuat ngarud ni Debora ket nagkuyogda ken ni Barac a napan idiay Kedes.

10 Inayaban ni Barac dagiti tattao kadagiti tribu ti Zabulon ken Neftali ket 10,000 a lallaki ti simmurot kenkuana. Napan met ni Debora.

11 Kabayatanna, binangon ni Heber a Kineo ti toldana iti asideg ti Kedes, iti asideg ti kayo a lugo idiay Zaananim. Simmina kadagiti dadduma a Kineo a kaputotan ni Hobab a katugangan ni Moises.

12 Idi maammoan ni Sisera a napan ni Barac idiay Bantay Tabor,

13 inummongna dagiti 900 a landok a luganna a pakigubat ken dagiti amin a tattaona. Nagrubbuatda idiay Haroset-hagoiim ket napanda idiay Karayan Kison.

14 Kinuna ni Debora ken ni Barac, “Inkan! Iti daytoy nga aldaw, pagballigiennaka tiApo. Idalannaka tapno parmekem ni Sisera.”

Simmalog ngarud ni Barac idiay Bantay Tabor agraman dagiti 10,000 a tattaona.

15 Idi dimmarup ni Barac ken dagiti buyotna, kinibur ni Yahweh dagiti lugan ken tattao ni Sisera. Dimsaag ni Sisera iti luganna a pakigubat ket nagtartaray a pimmanaw.

16 Kinamat da Barac dagiti lugan a pakigubat ken ti buyot ni Sisera agingga idiay Haroset-hagoiim. Awan nakalasat iti entero nga armada ni Sisera—napapatay amin a buyot.

17 Nagkamang ni Sisera iti tolda ni Jael nga asawa ni Heber a Kineo. Agkappia ngamin idi da Jabin nga ari ti Hasor ken ti familia ni Heber.

18 Sinabat ni Jael ni Sisera iti ruar ket kinunana kenkuana, “Sumrekka, apo, sumrekka iti toldak. Dika agbuteng.”

Simrek ni Sisera ket inlemmeng ni Jael iti linged ti kurtina.

19 Kinuna ni Sisera kenkuana, “Pangngaasim ta painumennak ta mawawak unay.”

Linuktan ni Jael ti lalat a supot a nakargaan iti gatas, pinainumna ni Sisera sana kinumotan manen.

20 Kinuna ni Sisera, “Agyanka iti ridaw. No adda umay agsaludsod no adda immay a tao ditoy, ibagam nga awan.”

21 Nakaturog ni Sisera gapu iti kasta unay a bannogna. Nangala ni Jael iti martilio ken maysa a pasok ti tolda. Nagin-inayad nga immasideg kenkuana sana pinatay babaen iti panangpasokna iti pispisna agingga a nagsalput iti daga.

22 Idi mapan agsapul ni Barac iti yan ti tolda, sinabat ni Jael ket kinunana, “Sumrekka ta ipakitak ti lalaki a sapsapulem.”

Simmurot kenkuana iti uneg ket nakitana a natayen ni Sisera. Napasukan ti pispisna.

23 Iti dayta nga aldaw, babaen iti tulong ti Dios, nagballigi dagiti Israelita a nangparmek ken ni Jabin nga ari ti Canaan.

24 Intuloyda a sinunson ni Jabin agingga a naparmekda.

Ti Kanta da Debora ken Barac

1 Iti dayta nga aldaw, nagkanta da Debora ken Barac a lalaki nga anak ni Abinoam. Daytoy ti kantada:

2 Idaydayawyo tiApo!

Napinget a nakigubat dagiti Israelita.

Siaayat dagiti tattao a nangidaton iti biagda.

3 Dakayo nga ari, dumngegkayo!

Dakayo nga agtuturay, denggenyo!

Kantaak ken tokarak tiApo,

ti Dios dagiti Israelita.

4 OApo, idi pinanawam dagiti bantay ti Seir,

idi rimmuarka iti sakup ti Edom,

nagginggined ti daga; nagtudo

wen, nagibuyat iti danum dagiti ulep ti langit.

5 Nagkintayegdagiti bantay iti imatang tiApo,

idiay Sinai, nagkintayeg dagiti bantay;

wen, iti imatang tiApoa Dios ti Israel.

6 Idi panawen ni Samgar a lalaki nga anak ni Anat,

kadagiti aldaw ni Jael,

saanen a mapagnaan dagiti nalatak a daldalan

ta magna dagiti agdaldaliasat

kadagiti desdes ken bet-ang.

7 Pinanawan dagiti Israelita dagiti ilida,

awan nagnaed kadakuada inggat immayka, Debora,

Debora, immayka iti Israel kas pannakainada.

8 Adda gubat iti daga

idi pilien dagiti Israelita ti sabali a diosda.

Kadagiti 40,000 a lallaki ti Israel,

adda aya nagiggem iti kalasag wenno pika?

9 Kimmanunongak kadagiti pangulo dagiti Israelita,

kadagiti tattao a siaayat a nangidaton iti biagda.

Idaydayawyo tiApo!

10 Ipakaammoyo daytoy, dakayo a nakasakay,

iti nasilyaan nga asno,

kastakayo met a magmagna a mapan iti papananyo.

11 Denggenyo dagiti umariwawa a bunggoy

dagiti tattao iti lawlaw dagiti bubon;

sarsaritaenda dagiti balligi tiApo,

wen, dagiti balligi dagiti Israelita.

Manipud kadagiti siudadda,

rimmuar dagiti tattao tiApo.

12 Tumakderka, Debora, tumakderka!

Sika ti mangidalan! Agkantaka!

Barac, a lalaki nga anak ni Abinoam, bumangonka,

ipanawmo dagiti baludmo.

13 Napan dagiti napudno nga Israelita kadagiti panguloda;

sisasagana a makigubat dagiti tattao tiApo

a dimmatag kenkuana.

14 Naggapudaidiay Efraim ket iti tanapti napananda;

sumursurotda iti tribu ni Benjamin ken dagiti tattaona.

Simmalog dagiti pangulo manipud Makir

naggapu met dagiti ofisiales idiay Zabulon.

15 Nakikuyog dagiti pangulo ti Issacar ken ni Debora;

wen, immay ni Issacar agraman ni Barac,

simmurotda kenkuana idiay tanap.

Ngem nabingaybingay ti tribu ti Ruben;

ta dida matinong no umayda.

16 Apay a nagbatida iti ayan dagiti karnero?

Tapno denggenda ti agpaspastor iti arban?

Wen, nabingaybingay ti tribu ti Ruben;

ta dida matinong no umayda.

17 Nagyan ti tribu ti Gad iti daya ti Jordan,

ket nagbati ti tribu ti Dan kadagiti pagpastoran.

Nagyan met ti tribu ti Aser iti igid ti baybay;

wen, nagbatida iti igid ti baybay.

18 Ngem dagiti tattao ti Zabulon ken Neftali

ti biagda iti paggugubatan inda impatli.

19 Napan dagiti ari idiay Taanac,

iti asideg ti waig idiay Megiddo napanda nakigubat.

Nakigubat dagiti ari ti Canaan

ngem awan pirak nga inda sinamsam.

20 Manipud langit, dagiti bituen nakigubatda;

kabayatan ti panagdaliasatda, ginubatda ni Sisera.

21 Ti Karayan Kison inyanudna ida;

wen, ti napegges a Karayan Kison.

Magnaak, magnaak a sipipigsa!

22 Ket dagiti kabalio nagtatarayda,

dumalagudog dagiti sakada iti daga.

23 Kuna ti anghel tiApo, “Ilunodyo ti Meroz,

ilunodyo dagiti agnaed sadiay.

Ta dida immay tinulongan tiApo,

dida immay nakigubat a kas soldadona.”

24 Kagasatan ni Jael a ni Heber a Kineo ti asawana;

wen, ti kagasatan kadagiti babbai nga agnaed iti tolda.

25 Dimmawat ni Sisera iti danum ngem gatas ti intedna,

iti napintas a malukong nagbalay a gatas ti inkargana.

26 Nangala iti maysa a pasok ti tolda,

ket nakaiggem iti martilio ti maysa nga imana.

Minartiliona ti ulo ni Sisera,

pinasukanna ket naburburak ti ulona.

27 Nakusbo ken napasag ni Sisera,

ket iti sakaanan ni Jael ti nakatayanna.

Iti sakaanan ni Jael, nakusbo ken natumba;

napasag a natay iti daga.

28 Timman-aw iti tawa ti ina ni Sisera;

simmiripiti rehas ket kinunana:

“Apay ngata a naladaw ti luganna?

Nagbuntog ketdin dagiti kabaliona.”

29 Simmungbat dagiti kasiriban a babbai a bayabayna,

ket inulit-ulitna a kinuna iti bagina,

30 “Nalabit agsapsapulda laeng iti samsamenda

wenno bingbingayendan ti nasamsamda.

Nangingina a lupot para ken ni Sisera,

ken nabordaan a lupot para iti tengngedko.”

31 Iti kasta, OApo, matay koma amin a kabusormo,

ngem agraniag a kas sumingising

nga init dagiti gagayyemmo!

Ket adda talna iti daga iti uneg ti 40 a tawen.

Ni Gideon

1 Nagbasol manen dagiti Israelita ken ni Yahweh, ket binay-anna nga iturayan ida dagiti Midianita iti uneg ti pito a tawen.

2 Saan a kabaelan dagiti Israelita a sarangten dagiti Midianita, isu a kapilitan a nagkamang dagiti Israelita kadagiti rukib ken kadagiti natalged a luglugar iti kabambantayan.

3 Tunggal agmula dagiti Israelita, rauten ida dagiti Midianita, dagiti Amalekita ken dagiti dadduma a tribu a taga-daya.

4 Pagkampoanda dagiti dagdaga ket dadaelenda dagiti mulmula agingga iti abagatan iti asideg ti Gaza. Awan a pulos ti ibatida a kanen dagiti Israelita; awan uray karnero, baka wenno asno.

5 Umayda agraman bakbaka ken toldada ket kasla dudon ti kaaduda. Saan a mabilang ti kaaduda agraman kamelioda. Dadaelenda ti daga.

6 Awan ti maaramid dagiti Israelita, isu nga immawagda iti tulong ni Yahweh.

7 Idi mangngeg ni Yahweh ti panagasug kenkuana dagiti Israelita gapu iti panangparparigat kadakuada dagiti Midianita,

8 nangibaon iti profeta a nangibaga kadakuada: “Kastoy ti kuna ni Yahweh a Dios ti Israel, ‘Inruarkay idiay Egipto a nakaadipenanyo.

9 Insalakankayo kadagiti Egipcio ken kadagiti nangidadanes kadakayo. Pinagtalawko ida ket intedko ti dagada kadakayo.

10 Imbagak kadakayo a siak tiApoa Diosyo, ket dikay agdaydayaw kadagiti didiosen dagiti Amorreo nga akindaga iti pagtataenganyo ita. Ngem didak met impangag.’”

11 Dimteng ti anghel ni Yahweh idiay Ofra ket nagtugaw iti sirok ti kayo a lugo a kukua ni Joas iti kaputotan ni Abiezer. Agir-irik idi ni Gideon nga anakna iti ayan ti pagpespesan iti ubas; ilemlemmengna ti panagirikna tapno saan a makita dagiti Midianita.

12 Nagparang sadiay ti anghel ni Yahweh ket kinunana, “Adda kenka tiApo, sika a natured a mannakigubat.”

13 “Apo,” kinuna ni Gideon kenkuana, “no agpayso nga adda kadakami tiApo, apay a kastoy ti mapaspasamak kadakuada? Yanna dagidi imbagbaga dagidi kapuonanmi a datdatlag nga ar-aramiden tiApo—no kasano nga inruarna ida idiay Egipto? Binaybay-annakamin tiApoket inyawatnakami kadagiti Midianita a mangparparigat kadakami.”

14 Binilin ni Yahweh ni Gideon, “Agrubbuatka ket aramaten ti amin a pigsam a mangisalakan kadagiti Israelita iti pannakabalin dagiti Midianita. Siak a mismo ti mangibaon kenka.”

15 “Ngem, Apo,” kinuna ni Gideon, “kasano a maisalakanko ti Israel? Ti partidok ti kabassitan iti tribu ti Manases, ket siak ti kanumoan a kameng ti familiak.”

16 Kinuna ni Yahweh kenkuana, “Kabaelam nga isalakan ti Israel ta tulonganka. Laklakaemto a parmeken dagiti Midianita ta kasdanto la maymaysa a tao.”

17 “No adda pannakaikarik iti imatangmo,” insungbat ni Gideon, “ikkannak iti pammaneknek a sika a mismo tiApo.

18 Pangngaasim ta dika pay la pumampanaw ta innak mangala iti kanen nga idatonko kenka.”

“Agyanak ditoy; ur-urayenka,” insungbatna.

19 Iti kasta, napan nangparti ni Gideon iti urbon a kalding ket linutona. Nanggamay iti sangasalup nga arina ket inaramidna a tinapay nga awan lebadurana. Inkabilna ti karne iti basket ken ti digo iti banga sana impan dagitoy iti anghel nga adda iti sirok ti kayo a lugo.

20 Imbaga ti anghel kenkuana, “Ikabilmo ti karne ken ti tinapay iti rabaw daytoy a bato ket ibuyatmo ti digo iti tinapay ken karne.”

Inaramid ni Gideon ti naibaga kenkuana.

21 Kalpasanna, insagid ti anghel ni Yahweh ti murdong ti sarukod nga ig-iggamanna iti karne ken tinapay. Rimmuar ti apuy iti bato ket inuramna ti karne ken ti tinapay. Pagammoan ta nagpukaw ti anghel.

22 Nabigbig ni Gideon a ti anghel tiApoti nakitana ket agpigpigerger a nagkuna, “O ApoDios! Nakitak ti anghelmo iti rupanrupa!”

23 Ngem kinuna ni Yahweh kenkuana, “Talna ti adda kenka. Dika agbuteng. Awan pakaan-anoam. Saanka a matay.”

24 Nangaramid sadiay ni Gideon iti altar nga agpaay ken ni Yahweh ket pinanagananna iti “Yahweh-salom.”Agpapan ita, adda pay laeng ti altar idiay Ofra a kukua ti kaputotan ni Abiezer.

25 Iti dayta a rabii, kinuna ni Yahweh ken ni Gideon, “Alaem ti bumaro a baka ni amam, ken sabali pay a toro nga agtawen iti pito. Rebbaem ti altar ni Baal nga inaramid ni amam ket pukanem ti simbolo ni diosa nga Asera iti abayna.

26 Mangbangonka iti nalagda nga altar itiApoa Diosmo iti rabaw ti bunton. Alaem ti maikadua a toroket puoram a kas daton; usarem a sungrod ti nasagradoan nga adigi a pinukanmo.”

27 Nangala ngarud ni Gideon iti sangapulo nga adipenna ket inaramidna ti imbilin ni Yahweh. Agsipud ta mabuteng la unay ni Gideon iti familiana ken kadagiti tattao, isu a rabii idi aramidenna daytoy.

28 Iti agsapa, idi nakariing dagiti tattao iti dayta nga ili, nakitada ti narakrak nga altar ni Baal ken ti napukan a simbolo ni Asera iti abayna. Nakitada ti naaramid nga altar ken ti toro a napuoran iti rabawna.

29 Nagsisinnaludsodda, “Siasino ngata ti akin-aramid iti daytoy?”

Inusigda ket natakuatanda a ni Gideon nga anak ni Joas ti akin-aramid iti daytoy.

30 Kinunada ken ni Joas, “Iruarmo ti anakmo ta patayenmi agsipud ta rinakrakna ti altar ni Baal ket pinukanna ti simbolo ni Asera iti abayna.”

31 Ngem kinuna ni Joas kadagiti amin a bumusor kenkuana, “Isakityo aya ni Baal? Wenno ikalinteganyo? Saan a mabigatan ti siasinoman a mangisakit kenkuana. No dios ni Baal, bay-anyo nga ikalinteganna ti bagina, yantangay ta altarna ti narakrak.”

32 Manipud iti dayta nga aldaw, napanaganan ni Gideon iti Jerubbaal,ta kinuna ni Joas, “Bay-anyo nga ikalintegan ni Baal ti bagina. Ti altarna ti narakrak.”

33 Kalpasanna, nagtitipon dagiti amin a Midianita, dagiti Amalekita ken dagiti dadduma pay a tribu iti daya ket binallasiwda ti Karayan Jordan. Nagkampoda iti tanap ti Jezreel.

34 Ti Espiritu ni Yahweh ti nangidalan ken ni Gideon. Nagtangguyob ni Gideon a pangayabna kadagiti lallaki iti familia ni Abiezer a makigubat.

35 Nangibaon kadagiti mapan iti amin a masakupan ti dua a paset ti Manases tapno ayabanna ida a sumurot kenkuana a makigubat. Nangibaon kadagiti mangayab kadagiti tribu ti Aser, Zabulon ken Neftali ket napanda met timmipon kenkuana.

36 Kinuna ni Gideon iti Dios, “Apo, kinunam nga inkeddengmo a siak ti aramatem a mangisalakan kadagiti Israelita.

37 Yaplagko ngarud daytoy lupot a de lana iti daga a pagir-irikan iti trigo. Inton bigat, no ti lupot a de lana laeng ti malinnaawan ket namaga ti daga, isunto ti pakaammoak nga aramatennak a mangisalakan kadagiti Israelita.”

38 Kasta ti naaramid. Iti agsapa ti sumuno nga aldaw, innala ni Gideon ti de lana ket idi pinespesna, nakaurnong iti linnaaw nga umanay a nangpunno iti maysa a malukong.

39 Kinuna manen ni Gideon iti Dios, “Apo, dinak kadi kaunget ta adda pay dawatek kenka. Pangngaasim ta mangaramidak pay iti maysa a pammaneknek iti daytoy a de lana. Kayatko a namaga ti lupot idinto a nabasa ti daga iti lawlawna.”

40 Kasta ti inaramid ti Dios iti dayta a rabii. Kabigatanna, ti de lana laeng ti namaga ngem naslep ti daga iti linnaaw.

Parmeken ni Gideon dagiti Midianita

1 Nasapa a bimmangon ni Gideon ken dagiti amin a tattaona ket nagkampoda iti asideg ti Ubbog ti Harod. Iti amiananda, nagkampo met dagiti Midianita iti tanap iti abay ti Turod ti More.

2 Kinuna ni Yahweh ken ni Gideon, “Adu unay dagiti tattaom. Bassit laeng ti masapulko a pangparmek kadagiti Midianita. Ipagarupdanto pay ketdi a nangabakda gapu iti pigsada, ket didanto bigbigen a timmulongak kadakuada.

3 Ipakaammomkadakuada a no adda mabuteng, pumanaw iti Bantay Gilboaket agawid.”

Iti kasta, nagawid ti 22,000 ngem nagbati ti 10,000.

4 Kinuna ni Yahweh ken ni Gideon, “Aduda pay laeng. Isalogmo ida iti danum ket piliekto ti kayatko. No kunak a kumuyog daytoy a tao kenka, alaem. Ket no kunak a saanmo nga alaen, saanmo nga alaen.”

5 Impan ngarud ni Gideon ida iti danum ket kinuna ni Yahweh kenkuana, “Ilasinmo dagiti kasla agab-ab-ab nga aso, kasta met dagiti agparintumeng nga uminum.”

6 Tallogasut a lallaki ti imminum iti danum kadagiti dakulapda. Nagparintumeng nga imminum dagiti dadduma.

7 Kinuna tiApoken ni Gideon, “Dagitoy 300 a lallaki ti aramatek a mangispal kadakayo, ket parmekemto dagiti Midianita. Pagawidemon dagiti dadduma.”

8 Malaksid dagiti 300, pinagawidna amin dagiti Israelita ngem pinaibatina dagiti taraon ken tangguyobda. Adda ti kampo dagiti Midianita iti tanap iti babaenda.

9 Iti dayta a rabii, kinuna ni Yahweh ken ni Gideon, “Bumangonka ket rautem ti kampo dagiti Midianita. Pagballigienka.

10 Ngem no mabutengka a mangraut kadakuada, sumalogkayo a dua ken ni Pura nga adipenmo a mapan iti kampoda.

11 Mangngegmonto dagiti sasawenda ket mapaturedkanto a mangraut kadakuada.”

Iti kasta, napan da Gideon ken Pura iti asideg ti kampo dagiti kabusorda.

12 Kasla dudon a naiwaras dagiti Midianita, dagiti Amalekita ken dagiti tattao dagiti tribu a taga-daya. Adu ti kamelioda a kas iti kaadu ti darat ti baybay.

13 Idi dumteng ni Gideon sadiay, nangngegna ti maysa a lalaki a mangisarsarita iti tagtagainepna iti gayyemna. “Nagtagtagainepak,” kinunana. “Adda kampay idi maysa a tinapay a sebada a nagtulidtulid iti kampotayo. Nadalapusna ti maysa a tolda. Natuang ti tolda ket nayaplag iti daga.”

14 Kinuna ti gayyemna, “Awan sabali a kayatna a sawen dayta, no di ti kampilan ni Gideon nga Israelita nga anak ni Joas. Timmulong ti Dios kenkuana a mangparmek kadagiti Midianita ken iti entero a buyottayo!”

15 Idi mangngeg ni Gideon ti kayat a sawen ti tagtagainep, nagparintumeng ket nagdaydayaw iti Yahweh. Kalpasanna, nagsubli iti kampo dagiti Israelita ket kinunana, “Intayon! Tulongannatayo tiApoa mangparmek kadagiti Midianita.”

16 Biningayna iti tallo a bunggoy dagiti 300 a tattaona. Inikkanna ti tunggal maysa iti tangguyob ken karamba nga adda pagsilawan iti unegna.

17 Imbagana kadakuada, “Siputandak, ket aramidenyo ti aramidek apaman a makaasidegak iti kampo.

18 No agtangguyobkami kadagiti kakaduak, agtangguyobkayo met iti amin a lawlaw ti kampo sayo ipukkaw, ‘Gapu itiApoken ni Gideon!’”

19 Dimteng ni Gideon ken dagiti 100 a tattaona iti asideg ti kampo sakbay ti tengnga ti rabii, apaman a nagsukat ti guardia. Nagtangguyobda sada binurak dagiti karamba nga iggemda.

20 Nagtangguyob dagiti tallo a grupo ket binurakda dagiti karambada. Iniggamanda dagiti pagsilawanda iti makannigidda ken dagiti tangguyob iti makannawanda, sada impukkaw, “Kampilan para itiApoken ni Gideon!”

21 Awan immalis iti lugar a nagtakderanna iti lawlaw ti kampo. Nariribuk ti entero a kampo. Nagririaw ken nagtataray a pimmanaw dagiti Midianita.

22 Idi agtangtangguyob dagiti 300 a tattao, pinagraranget ni Yahweh dagiti Midianita iti kampo. Nagtarayda nga agpa-Sere ra agingga iti Bet-sitta ken iti ili ti Abel-mehola iti asideg ti Tabat.

23 Naayaban dagiti lallaki kadagiti tribu ti Neftali, Aser ken dagiti dua a paset ti Manases ket kinamatda dagiti Midianita.

24 Nangibaon ni Gideon kadagiti mapan iti amin a katurturodan ti Efraim ket kinunada kadagiti tattao, “Sumalogkayo ta umayyo gubaten dagiti Midianita. Guardiaanyo dagiti pagballasiwan ti Jordan ken dagiti waig agingga idiay Bet-bara tapno saan a makalibas dagiti Midianita.”

Naayaban dagiti tattao ti Efraim ket ginuardiaanda ti Karayan Jordan ken amin a waig agingga idiay Bet-bara.

25 Tiniliwda dagiti dua a pangulo iti Midian, da Oreb ken Zeeb. Pinatayda ni Oreb iti ayan ti Bato ni Oreb. Pinatayda met ni Zeeb iti Pagpespesan iti Ubas ni Zeeb. Sinunsonda dagiti Midianita. Impanda ken ni Gideon nga adda iti daya ti Jordan dagiti ulo da Oreb ken Zeeb.

Maparmek dagiti Midianita

1 Napan dagiti tattao ti Efraim ken ni Gideon ket sinaludsodda, “Apay a dinakam inayaban idi napanmo ginubat dagiti Midianita? Apay a kastoy ti inaramidmo kadakami?”

Napalalo ti sakit ti nakemda gapu iti daytoy.

2 Ngem kinuna ni Gideon, “Saan a maipada ti inaramidko iti inaramidyo. Uray ti bassit nga inaramidyo nga Efraimita, napatpateg nga adayo ngem ti inaramidmi amin nga agkakabagian.

3 Inyawatti Dios kadakayo da Oreb ken Zeeb a pangulo dagiti Midianita. Adda aya pakaipadaan ti inaramidko iti inaramidyo?”

Bimmaaw ti pungtot dagiti Efraimita a nakangngeg iti saona.

4 Dimteng ni Gideon ken dagiti 300 a tattaona idiay Jordan ket bimmallasiwda. Nabannogdan ngem kamkamatenda pay laeng ti kabusor.

5 Nagdawat ni Gideon kadagiti umili iti Succot. Kinunana, “Pangngaasiyo, ta ikkanyo dagiti tattaok iti kanenda. Agkakapsutdan. Kamkamatek dagiti ari ti Midian, da Zeba ken Salmunna.”

6 Ngem kinuna dagiti pangulo ti Succot, “Apay nga ikkanmi dagiti buyotmo iti kanenda? Naparmekmo kadin da Zeba ken Salmunna?”

7 “Dakayo ti makaammo,” kinuna ni Gideon, “ngem inton matiliwko da Zeba ken Salmunna, parigatenkayto babaen iti panangsaplisaplitko kadakayo kadagiti sisiit ti let-ang.”

8 Nagtuloy ni Gideon idiay Penuel ket nagpatulong kadagiti tattao sadiay, ngem kas met la iti insungbat dagiti taga-Succot ti insungbatda.

9 Gapu itoy, kinunana kadakuada, “Agsubliakto nga awan pakaan-anoak ket rebbaekto daytoy a torre.”

10 Adda idiay Carcor da Zeba ken Salmunna agraman armadada. Iti entero a buyot a buklen dagiti kameng ti tribu ti let-ang, agarup 15,000 laengen ti natda; natay ti 120,000 a soldado.

11 Tinaraigid da Gideon ti dalan ti let-ang, iti daya ti Noba ken Jogbea, ket kinellaatda a dinarup ti armada.

12 Nagtaray dagiti dua nga ari ti Midian, da Zeba ken Salmunna, ngem kinamat ida ni Gideon agingga a natiliwda, ket nagbuteng metten ti armadada.

13 Idi nagsubli ni Gideon manipud iti paggugubatan, nagna iti Bessang Heres.

14 Sadiay, adda agtutubo a taga-Succot a natiliwna. Sinaludsodna kenkuana no siasino dagiti panglakayen ti Succot. Sinaggaysa ti agtutubo nga insurat ti nagan dagiti 77 a panglakayen.

15 Napan ni Gideon kadagiti taga-Succot ket sinaludsodna kadakuada, “Malagipyo daydi panagkedkedyo a tumulong kaniak? Kinunayo a diyo ikkan iti taraon dagiti nabannog a tattaok agsipud ta diak pay naparmek da Zeba ken Salmunna? Ita, adtoydan.”

16 Nangala ni Gideon kadagiti sisiit iti let-ang a pinangdusana kadagiti pangulo ti Succot.

17 Rinebbana pay ti torre ti Penuel ket pinatayna dagiti lallaki iti siudad.

18 Kalpasanna, sinaludsodna kada Zeba ken Salmunna, “Ania ti langa dagiti tattao a pinatayyo idiay Tabor?”

“Kalanglangam amin ida,” insungbatda. “Kasda la annak ti ari.”

19 “Kakabsatko ida,” kinuna ni Gideon. “Annak amin ida ni inak. No diyo pinatay ida, dikay met koma patayen.”

20 Binilinna ni Jeter nga inauna nga anakna a lalaki, “Patayem ida.”

Ngem saan nga inasut ni Jeter ti kampilanna. Mabuteng agsipud ta ubing pay laeng.

21 Ngem kinuna da Zeba ken Salmunna ken ni Gideon, “Sikan ti mangpatay kadakami. Aramid ti lalaki dayta.”

Pinatay ngarud ida ni Gideon sana innala dagiti arkos a nayukkor kadagiti kamelioda.

22 Kinuna dagiti Israelita ken ni Gideon, “Sikan ti mangituray kadakami—sika ken dagiti sumarsaruno a kaputotam. Insalakannakami kadagiti Midianita.”

23 “Saan a siak ti agturay kadakayo,” kinuna ni Gideon. “Saan met a ti anakko. TiApoti agturay kadakayo.”

24 Ngem intuloy ni Gideon ti nagsao, “Adda la kiddawek kadakayo. Tunggal maysa itedna kaniak dagiti aritos a sinamsamna.” (Agar-aritos idi iti balitok dagiti Midianita, kas kadagiti dadduma a tattao iti let-ang.)

25 “Siraragsakkami a mangited kenka,” insungbatda.

Nangyaplagda iti lupot a nangikabilan ti tunggal maysa iti aritos a sinamsamna.

26 Aginnem a pulo a libra ti dagsen dagiti aritos a balitok nga innala ni Gideon. Saan a naitimbang dagiti arkos, kuentas ken lupot nga ube nga arruaten dagiti ari dagiti Midianita ken dagiti ukkor dagiti kamelioda.

27 Inaramid ni Gideon dagitoy a balitok a sinan-dios sana inkabil idiay Ofra a siudadna. Tinallikudan dagiti amin nga Israelita ti Dios ket napanda idiay Ofra tapno agdaydayawda iti a sinan-dios. Nagbalin daytoy a pakaitibkolan ni Gideon ken ti familiana.

28 Naan-anay ti panangparmek dagiti Israelita iti Midian ket pulos a saanen a bimmangon dagiti Midianita. Nagturay ti urnos ken talna iti Israel iti unos ti 40 a tawen bayat ti panagbiag ni Gideon.

Ti Ipapatay ni Gideon

29 Nagsubli ni Gideon iti balayna ket nagnaed sadiay.

30 Pitopulo a lallaki ti putotna ta adu ti assawana.

31 Adda met kamalalana idiay Sikem a naganak iti lalaki ket pinanagananna iti Abimelec.

32 Lakay unayen ni Gideon idi matay. Intabonda iti tanem ni Joas nga amana idiay Ofra a siudad dagiti kakabagian ni Abiezer.

33 Kalpasan ti pannakatay ni Gideon, binaybay-an manen dagiti Israelita ti Dios ket nagdaydayawda kadagiti Baal. Pinagbalinda ni Baal-berit a diosda.

34 Saandan a nagdaydayaw ken ni Yahweh a Diosda, a nangisalakan kadakuada kadagiti kabusor iti likmutda.

35 Saanda a nangipakita iti panagyaman iti familia ni Gideon iti amin a kinaimbag nga impaayna iti Israel.

Ni Abimelec

1 Napan ni Abimelec nga anak ni Jerubbaal idiay Sikem a pagnaedan dagiti amin a kakabagian ni inana. Imbagana kadakuada

2 a saludsodenda kadagiti taga-Sikem, “Ania ti kaykayatyo? Iturayannakayo dagiti amin a 70 a lallaki nga annak ni Gideon wenno maysa laeng a tao? Laglagipenyo a nagtaudak iti lasag ken darayo.”

3 Nakisao dagiti kabagian ni inana kadagiti taga-Sikem maipapan iti daytoy. Iti kasta, inkeddengda a suroten ni Abimelec agsipud ta kabagianda.

4 Inikkanda iti 70 a bagi ti pirak a naggapu iti templo ni Baal-berit. Daytoy ti intangdan ni Abimelec kadagiti nadamsak a lallaki a simmurot kenkuana.

5 Napan iti balay ni amana idiay Ofra ket iti rabaw ti maysa a bato, pinatayna dagiti kakabsatna nga annak ni Gideon, malaksid ken ni Jotam nga inaudi ta nakapaglemmeng.

6 Kalpasanna, naguummong dagiti amin a taga-Sikem ken Betmillo sada napan iti ayan ti kayo iti lugo idiay Sikem ket insaadda ni Abimelec nga arida.

7 Idi nadamag ni Jotam daytoy, napan nagtakder iti tapaw ti bantay Gerizim ket impukkawna, “Kakabsatko a taga-Sikem, denggendak tapno ipangagnakayo ti Dios!

8 Idi un-unana a panawen, nagsasarita dagiti kayo tapno pumilida iti arida. Kinunada iti olibo, ‘Sika ti mangituray kadakami.’

9 “Insungbat ti olibo, ‘No iturayankayo, kasapulan nga isardengkon ti agparnuay iti lana a mausar a pammadayaw kadagiti didiosen ken kadagiti tattao.’

10 “‘Umayka ta sika ti agbalin nga arimi,’ kinunada met iti kayo ti igos.

11 “Ngem insungbat ti igos, ‘Tapno maiturayankayo, kasapulan nga isardengkon ti agbunga iti nasam-it.’

12 “Iti kasta, kinuna dagiti kayo iti ubas, ‘Umayka ta iturayannakami.’

13 “Ngem insungbat ti ubas, ‘Tapno maiturayankayo, kasapulan nga isardengkon ti agparnuay iti arakko a mangparagsak kadagiti didiosen ken iti tao.’

14 “Kinunada ngarud iti sisiitan a kayo, ‘Umayka ta sika ti agbalin nga arimi.’

15 “Simmungbat ti sisiitan a mula, ‘No pudno a kayatdak nga agbalin nga ariyo, umaykayo ngarud aglinong kaniak. No madikayo, rummuar ti apuy kadagiti sisiitan a sangak ket puoranna ti sedro ti Libano.’

16 “Ita,” kinuna ni Jotam, “napudno ken nalinteg kadi met laeng ti panggepyo a namagbalin ken ni Abimelec nga ariyo? Nainkalintegan kadi met laeng ti ar-aramidenyo ken ni Gideon ken ti familiana?

17 Laglagipenyo a nakigubat idi ni amak gapu kadakayo. Impustana ti biagna tapno isalakannakayo kadagiti Midianita.

18 Ngem ita, binusoryo ti familiana. Pinatayyo iti rabaw ti maysa a bato dagiti 70 nga annakna ket gapu ta kabagianyo ni Abimelec nga anakna iti babai a tagabuna, insaadyo nga ari iti Sikem.

19 Ita ngarud, no nadayaw ken nainkalintegan ti inaramidyo ken ni Gideon ken iti familiana, makipagragsakkayo ken ni Abimelec ket isu makipagragsak met kadakayo.

20 Ngem no saan, rummuar koma ti apuy ken ni Abimelec ket puoranna dagiti taga-Sikem ken dagiti taga-Betmillo. Rummuar koma met ti apuy kadagiti taga-Sikem ken kadagiti taga-Betmillo ket puoranna ni Abimelec.”

21 Kalpasanna, naglibas ni Jotam ket napan naglemmeng idiay Beer agsipud ta mabuteng ken ni Abimelec a kabsatna.

22 Kalpasan ti tallo a tawen a panangituray ni Abimelec iti Israel,

23 nangibaon ti Dios iti dakes nga espiritu a nangdadael iti panaglangen da Abimelec ken dagiti taga-Sikem. Iti kasta, binusorda ni Abimelec.

24 Naaramid daytoy tapno mabales da Abimelec ken dagiti lallaki a taga-Sikem a nangsugsog kenkuana a mangpapatay kadagiti 70 nga annak ni Gideon.

25 Nangibaon dagiti taga-Sikem kadagiti lallaki iti tapaw ti bantay tapno sanebenda ni Abimelec. Inarangda dagiti amin a tattao a lumabas sadiay. Nadamag ni Abimelec daytoy.

26 Napan idiay Sikem ni Gaal nga anak ni Ebed ken dagiti kakabsatna ket nagtalek kenkuana dagiti taga-sadiay.

27 Simrekda kadagiti kaubasanda sada nagburas iti ubas nga inaramidda nga arak. Nagrarambakda, napanda iti templo ti diosda, ket sadiay, nagkakaan ken nagiinumda bayat ti pananglalaisda ken ni Abimelec.

28 Kinuna ni Gaal, “Ania ti katataotayo a taga-Sikem? Apay nga agserbitayo ken ni Abimelec? Siasino aya ni Abimelec? Saan kadi nga anak laeng ni Gideon? Ket uray ni Zebul agtulnog kenkuana! Ngem apay nga agserbitayo ken ni Abimelec? Diyo ibabain ni Hamor a nagtaudan ti kaputotanyo!

29 No siak la koma ti mangituray kadakayo, ikkatek ni Abimelec. Ibagakken ni Abimelec, ‘Papigsaem ti armadam ket rummuarka a makigubat!’”

30 Nakapungtot ni Zebul nga agturay iti siudad idi nangngegna ti sinao ni Gaal.

31 Nangibaon iti mapan ken ni Abimelec nga adda idiay Aruma ket kinunana, “Adda ditoy Sikem ni Gaal ken dagiti kakabsatna ket saandaka a pastreken iti siudad.

32 Inton rabii, ikuyogmo dagiti tattaom, ket aglemmengkayo kadagiti taltalon.

33 Inton bigat, sapaenyo ti bumangon ket kellaatenyo a rauten ti siudad. No makiranget ni Gaal ken dagiti tattaona, dangramto ida iti amin a kabaelam.”

34 Inayaban ngarud ni Abimelec dagiti tattaona. Rimmuarda iti rabii ket naglemmengda iti ruar ti Sikem. Nabingbingayda iti uppat a grupo.

35 Rimmuar ni Gaal ket napan nagtakder iti ruangan ti siudad. Idi makita ni Abimelec ken dagiti tattaona, rimmuarda met iti naglemmenganda.

36 Nakita ni Gaal ida, ket kinunana ken ni Zebul, “Kitaem, adda tattao a sumalsalog manipud iti tapaw dagiti bantay.”

Simmungbat ni Zebul, “Saan a tattao dagita; anniniwan laeng ti bantay.”

37 Kinuna manen ni Gaal, “Kitaem, adda tattao a sumalsalog iti bessang ket maysa a grupo ti magmagna iti dalan nga aggapu iti kayo ti lugo dagiti mammadles.”

38 Kinuna ni Zebul kenkuana, “Ayanna itan ti kinapangasmo? Dimo met kadi sinaludsod no siasino ni Abimelec, ta agserbikami kenkuana? Adtoyen dagiti tattao a linalaismo. Rummuarkan ta makirangetka kadakuada.”

39 Iti kasta, impanguloan ni Gaal dagiti taga-Sikem ket nakirupakda ken ni Abimelec.

40 Ngem kinamat ni Abimelec ni Gaal ket kapilitan a naglibas. Adu dagiti nasugatan agingga iti pagserkan ti ruangan.

41 Nagsubli ni Abimelec idiay Aruma. Pinagtalaw ni Zebul ni Gaal ken dagiti kakabsatna, isu a didan nagnaed idiay Sikem.

42 Iti sumuno nga aldaw, naammoan ni Abimelec a panggep dagiti taga-Sikem ti mapan iti away.

43 Inummongna dagiti tattaona, biningayna ida iti tallo a bunggoy sada naglemmeng iti away. Idi makitana dagiti tattao a rummuar iti siudad, rimmuar met iti naglemmenganna ket pinatayna ida.

44 Nagdardaras met a napan ti bunggoy ni Abimelec iti ruangan ti siudad tapno guardiaanda. Dagiti met dua a grupo, dinarupda dagiti tattao nga adda iti away ket pinatayda amin ida.

45 Nagmalmalem ti dangadang. Nagballigi ni Abimelec a nangparmek iti siudad. Pinatayna dagiti tattao, rinebbekna ti siudad sana ginaburan iti asin.

46 Idi nadamag dagiti lallaki a pangulo ti sarikedked ti Sikem, napanda nagpakni iti torre ti templo ni Baal-berit.

47 Napakaammoan ni Abimelec a naguurnongda sadiay,

48 isu a simmang-atda kadagiti tattaona iti Bantay Zalmon. Nangala ni Abimelec iti wasay, pimmukan iti sanga ti kayo sana binaklay. Imbilinna kadagiti tattaona a darasenda a tuladen ti inaramidna.

49 Nagpukan met ti tunggal maysa iti sanga ket simmurotda ken ni Abimelec. Inggabsuonda dagiti sanga iti puon ti torre sada pinasgedan. Natay amin dagiti adda iti uneg ti torre—agarup 1,000 a lallaki ken babbai.

50 Kalpasanna, napan ni Abimelec idiay Tebes. Linakubda ti Tebes ket sinakupda.

51 Adda nalagda a torre sadiay a napan nagkamangan dagiti amin a lallaki ken babbai iti siudad agraman dagiti panguloda. Binalunetanda ti ruangan ket napanda iti tuktok ti torre.

52 Idi dumteng ni Abimelec sadiay napan iti ruangan tapno puoranna ti torre.

53 Ngemadda babai a nangitupak iti gilingan a bato iti ulo ni Abimelec ket nabuong ti ulona.

54 Inayaban a dagus ni Abimelec ti lalaki nga agtutubo a para-iggem iti igamna ket kinunana kenkuana, “Asutem ta kampilanmo ket patayennak, ta diak kayat a masasaonto a pinataynak ti maysa a babai.”

Iti kasta, dinuyokna ni Abimelec. Natay ni Abimelec.

55 Idi makita dagiti Israelita a natayen ni Abimelec, nagawidda amin.

56 Kasta ti panangbales ti Dios ken ni Abimelec gapu iti dakes nga inaramidna ken ni amana idi pinatayna dagiti 70 kakabsatna.

57 Pinagsagaba met ti Dios dagiti taga-Sikem gapu iti dakes nga inaramidda, kas kinuna ni Jotam nga anak ni Gideon idi inlunodna ida.

Da Tola ken Jair

1 Idi natay ni Abimelec, adda lalaki a nangwayawaya iti Israel. Isu ni Tola nga anak ni Pua ken apoko ni Dodo. Nagtaud ni Tola iti tribu ti Issacar ket nagnaed idiay Samir iti katurturodan ti Efraim.

2 Nagturay iti 23 a tawen iti Israel ket idi matay, naitanem idiay Samir.

3 Ni Jair a Galaadita ti simmublat ken ni Tola ket 22 a tawen nga inturayanna ti Israel.

4 Adda 30 a lallaki nga annakna nga addaan iti saggaysa nga asno. Adda 30 a siudadda idiay Galaad ket napanaganan dagitoy iti il-ili ni Jair. Agpapan kadagitoy nga aldaw, dayta pay laeng ti naganda.

5 Natay ni Jair ket naitanem idiay Camon.

Parigaten dagiti Ammonita ti Israel

6 Nagbasol manen dagiti Israelita ken ni Yahweh. Nagdaydayawda kadagiti Baal ken Astarot agraman dagiti didiosen ti Siria, Sidon, Moab, Ammon ken Filistia. Linaksidda ni Yahweh ket insardengda ti nagdaydayaw kenkuana.

7 Gapu iti daytoy, nakapungtot ni Yahweh kadagiti Israelita ket binay-anna dagiti Filisteo ken dagiti Ammonita a mangsakup kadakuada.

8 Iti uneg ti 18 a tawen, pinarparigatda dagiti amin nga Israelita nga agnaed idiay Galaad iti ballasiw ti Karayan Jordan.

9 Binallasiw met dagiti Ammonita ti Jordan ket ginubatda dagiti tribu ti Juda, Benjamin ken Efraim. Iti kasta, nagsagaba ti Israel iti napalalo.

10 Immawag dagiti Israelita ken ni Yahweh ket kinunada, “Nagbasolkami kenka, OApo. Linaksiddaka, sika a Diosmi ket nagdaydayawkami kadagiti Baal.”

11 Simmungbat ni Yahweh, “Pinarigatdakay idi dagiti Egipcio, Amorreo, Ammonita, Filisteo,

12 Sidonio, Amalekita ken dagiti Maonita. Gapu ta immawagkayo kaniak, iti kasta, insalakankayo kadakuada.

13 Ngem kaskasdi a linaksiddak ket nagdaydayawkayo kadagiti didiosen. Ita, saankayo nga isalakanen.

14 Apay a saankayo nga agpatulong kadagiti didiosen a piniliyo tapno ispalendakayo iti panawen ti panagrigatyo?”

15 “Nagbasolkami,” kinuna dagiti Israelita ken ni Yahweh. “Aramidem ti kayatmo kadakami, ngem pangngaasim ta isalakannakam ita nga aldaw.”

16 Imbellengda ngarud dagiti didiosenda ket nagdaydayawda ken ni Yahweh. Naasian ni Yahweh kadagiti Israelita ta dinan maibturan a kitaen ti kasasaadda.

17 Naguummong ti armada dagiti Ammonita ket nagkampoda idiay Galaad. Naguummong met dagiti Israelita ket nagkampoda idiay Mizpa.

18 Nagsasarita dagiti tattao ken dagiti pangulo ti Galaad. Kinunada, “Siasino ti mangidaulo kadatayo a makigubat kadagiti Ammonita? Ti mangidaulo isunto ti bigbigentayo a pangulotayo.”