Author: admin

Ti Bitla ni Solomon kadagiti Tattao

1 Kalpasanna, inkararag ni Solomon:

“Pinilim, OApo, ti agnaed iti ulep ken sipnget.

2 Ita, binangonko ti nadaeg a templo a pagtaengam iti agnanayon.”

3 Agtatakder sadiay dagiti amin nga Israelita. Simmango ti ari kadakuada ket dinawatna ti pamendision ti Dios kadakuada.

4 Kinunana,“Madaydayaw ngaApoa Dios ti Israel! Tinungpalna ti inkarina ken ni amak a David idi imbagana kenkuana,

5 ‘Manipud idi inruarko dagiti tattaok idiay Egipto, awan ti pinilik a siudad iti entero nga Israel a pakabangonanan ti templo a pagdaydayawan dagiti tattao kaniak. Awan met ti siasinoman a pinilik a mangidalan kadagiti tattaok nga Israelita.

6 Ngem ita, pinilik ti Jerusalem a lugar a pakadaydayawak; ken sika, David, a mangituray kadagiti tattaok.’”

7 Ket intuloy ni Solomon: “Pinanggep daydi amak a David ti mangbangon iti templo a pagdaydayawan itiApoa Dios ti Israel.

8 Ngem kinuna tiApokenkuana, ‘Napintas ti tarigagaymo a mangipatakder iti templok

9 ngem saanto a sika ti mangbangon. Tinto mismo nga anakmo ti mangbangon iti templok.’

10 “Ita, tinungpalen tiApoti karina. Siak ti naisaad nga ari ti Israel a sukat ni amak a David ket binangonko ti templo a pagdaydayawan itiApoa Dios ti Israel.

11 Inkabilko iti Templo ti Lakasa ti Tulag a nakaidulinan dagiti tapi ti bato a nakailanadan ti katulagan tiApokadagiti Israelita.”

Ti Kararag ni Solomon

12 Iti imatang dagiti tattao, nagtakder ni Solomon iti sango ti altar sana ingngato dagiti imana a nagkararag. (

13 Nangaramid ni Solomon iti bronse a plataforma ket inkabilna iti tengnga ti paraangan. Kuadrado a walo a kadapan ken lima a kadapan ti kangatona. Immuli iti daytoy a plataforma, nagparintumeng iti disso a pakakitaan kenkuana ti amin ket ingngatona dagiti imana sadi langit.)

14 Inkararagna: “OApoa Dios ti Israel, awan ti Dios a kas kenka, sadi langit wenno ditoy daga. Napudnoka iti pannakitulagmo kadagiti tattaom ket ipakitam kadakuada ti panagayatmo no agbiagda a natulnog kenka iti amin a puso ken riknada.

15 Tinungpalmo ti inkarim ken ni amak a David; ita nga aldaw, tinungpalmo ti saom.

16 Ita,OApoa Dios ti Israel, dawatek a tungpalem met ti sabali a karim ken ni amak a David idi imbagam kenkuana nga addanto latta maysa kadagiti kaputotanna a dutokam nga ari a mangituray iti Israel no la ket ikagumaanda a tungpalen ti Linteg a kas iti panagtungpalna.

17 Ita ngarud, OApoa Dios ti Israel, matungpal koma amin nga inkarim ken ni David nga adipenmo.

18 “Ngempudno aya a mabalin ti Dios ti makipagnaed kadagiti tattao ditoy daga? Di pay umanay ti entero a langit a manglaon kenka; kasano a malaonnaka daytoy Templo a binangonko?

19 OApoa Diosko, adipennak. Timudem kadi ti kararagko ket patgam dagiti dawatko kenka.

20 Bantayamkadi daytoy a Templo iti aldaw ken rabii. Inkarim a ditoy ti pagdaydayawanmi kenka; ipangagnak ngarud no sumangoak iti daytoy a Templo ket agkararagak.

21 Denggem kadi dagiti kararagko ken dagiti kararag dagiti tattaom nga Israelita no sumangoda iti daytoy a lugar ket agkararagda. Iti langit a taengmo, ipangagnakami ket pakawanennakami.

22 “No maidarum ti maysa a tao a nakaaramid iti dakes iti padana a tao ket maidatag iti altarmo iti daytoy a Templo tapno agsapata nga awan basolna,

23 dumngegka, OApo, dita langit ket usigem dagiti adipenmo. Dusaem ti nakabasol a kas kaikarianna ket absueltoem ti awan basolna.

24 “No parmeken dagiti kabusor dagiti tattaom nga Israelita gapu ta nagbasolda kenka ngem agsublida met laeng kenka ket umayda iti daytoy a Templo ket sipapakumbabada nga agdawat kenka iti pammakawan,

25 ipangagmo kad ida dita langit nga ayanmo. Pakawanem dagiti tattaom ket isublim ida iti daga nga intedmo kadakuada ken kadagiti kapuonanda.

26 “No saanmo nga yeg ti tudo gapu ta nagbasol kenka dagiti tattaom ngem agbabawida, sumangoda iti daytoy a Templo ket sipapakumbabada nga agkararag kenka,

27 ipangagmo koma ida dita langit nga ayanmo, OApo, ket pakawanem dagiti basol dagiti adipenmo a tattao ti Israel. Isurom ida iti nasayaat ket yegmo ti tudo iti daytoy a daga nga intedmo kadagiti tattaom a kukuada iti agnanayon.

28 “No adda bisin wenno angol iti pagilian, wenno madadael dagiti mula gapu iti dumardarang nga angin, wenno pangen dagiti dudon, wenno rauten dagiti kabusor dagiti tattaom, wenno dumteng kadakuada ti didigra wenno sakit,

29 ipangagmo koma dagiti kararagda. No adda siasinoman kadagiti tattaom nga Israelita ti sumango iti daytoy a Templo ket itayagna dagiti imana nga agkararag gapu iti naimpusoan a panagbabawina,

30 ipangagmo koma ti kararagna. Denggem ida dita langit a taengmo ket pakawanem ida. Sika laeng ti makaammo iti naguneg ti puso ti tao. Aramidem iti tunggal tao ti kas iti maikari iti aramidna,

31 tapno raemendaka dagiti tattaom ket agtulnogda a kanayon bayat ti panagnaedda iti daga nga intedmo kadagidi kapuonanmi.

32 “No adda ganggannaet a saan nga Israelita iti adayo a daga a makadamag iti kinatan-ok ken kinabilegmo ken ti kinamadadaanmo nga agtignay, ket umay agkararag iti daytoy a Templo,

33 ipangagmo koma ti kararagna. Iti langit a pagnaedam, denggem ti kararagna ket ipangagmo ti dawatna tapno maammoandaka dagiti amin a tattao ditoy lubong ket agbutengda kenka a kas kadagiti tattaom nga Israelita. Ket maammoandanto a daytoy a Templo a binangonko ti lugar a pagdaydayawan kenka.

34 “No bilinem dagiti tattaom a gubatenda dagiti kabusorda ket agkararagda kenka iti sadinoman a yanda, a sisasango iti daytoy a siudad a pinilim ken iti daytoy a Templo a binangonko nga agpaay kenka,

35 ipangagmo koma ti kararagda. Ipangagmo koma ida sadi langit ket pagballigiem ida.

36 “No agbasol dagiti tattaom kenka—ta awan ti tao a saan nga agbasol—ket gapu iti pungtotmo, bay-am a parmeken ida dagiti kabusorda a mangibalud kadakuada iti sabali a pagilian, uray no adayo dayta a pagilian,

37 ipangagmo koma dagiti kararag dagiti tattaom. No iti dayta a daga, agbabawida ken agkararagda kenka ket ipudnoda ti kinamanagbasolda ken ti kinadakesda, timudem, OApo, dagiti kararagda.

38 Iti dayta a daga, no napudno ken napasnek ti panagbabawida ken agkararagda a sumango iti daytoy a daga nga intedmo kadagidi kapuonanmi, iti daytoy a siudad a pinilim ken iti daytoy Templo a binangonko nga agpaay kenka,

39 ipangagmo koma dagiti kararagda. Ipangagmo koma ida iti langit; kaasiam ida ket pakawanem amin a basol dagiti tattaom.

40 “Ita, O Diosko, kitaennakami ket ipangagmo dagiti kararag a nayebkas iti daytoy a lugar.

41 Tumakderka,OApoa Dios, alaem ti Lakasa ti Tulag, ti mangipakita iti pannakabalinmo, sumrekka iti Templo ket agyanka ditoy iti agnanayon. Bendisionam dagiti papadim iti amin nga aramidda ket sapay koma ta naragsak dagiti amin a tattaom gapu iti kinaimbagmo kadakuada.

42 OApoa Dios, dimo koma laksiden ti pinilim nga ari. Laglagipem ti ayat nga impaaymo ken ni David nga adipenmo.”

Ti Pannakaidaton ti Templo

1 Idinalpas ti panagkararag ni Solomon, adda apuy a bimmaba manipud langit ket pinuoranna a namimpinsan dagiti daton. Napno ti Templo iti makapurar a lawag a mangipakita iti kaadda ni Yahweh.

2 Gapu ta napno ti Templo iti makapurar a lawag, saan a makastrek dagiti papadi.

3 Nagpaklebdagiti Israelita idi makitada ti apuy a nagtinnag manipud langit ket napno ti Templo iti lawag. Nagdaydayawda iti Dios ken intan-okda gapu iti kinaimbagna ken ti agnanayon nga ayatna.

4 Kalpasanna, nagidatag ni Solomon ken dagiti amin a tattao kadagiti daton a mapuoran nga agpaay ken ni Yahweh.

5 Nangidaton ni Solomon iti 22,000 a baka ken 120,000 a karnero a daton a pakikappia. Ket indaton ni Solomon ken dagiti amin a tattao ti Templo.

6 Nagyan dagiti papadi kadagiti naituding a pagyananda. Sumangsango kadakuada dagiti Levita. Indaydayawda ni Yahweh babaen iti panagtokarda kadagiti instrumento nga inaramid ni Ari David ken panangkantada iti himno, “Agnanayon ti Ayatna!” a kas iti ar-aramidenda idi sibibiag pay ni David. Pinuyot dagiti papadi dagiti trumpeta bayat ti panagtakder dagiti tattao.

7 Indaton ni Solomon ti akintengnga a paset ti paraangan, ti lugar iti sango ti Templo. Sadiay ti nangidataganna kadagiti animal a sibubukel a daton a mapuoran, dagiti daton a makan ken dagiti taba dagiti animal a naidaton a pakikappia. Ngamin, bassit unay ti altar a bronse nga inaramidna ket dina malaon amin dagitoy a daton.

8 Pito nga aldaw a rinambakan ni Solomon ken dagiti amin nga Israelita ti Fiesta dagiti Abong-abong. Adu ti timmabuno a nakairamanan dagiti tattao nga agnaed iti adayo a lugar a kas iti Bessang ti Hamat iti amianan ken iti beddeng ti Egipto iti abagatan.

9 Pito nga aldawda a nagrarambak iti pannakaidaton ti altar ket pito nga aldawda met a nagrarambak iti fiesta. Iti maudi nga aldaw, naggigimongda a kas pangserrada iti parambak.

10 Iti maika-23 nga aldaw ti maikapito a bulan, pinagawid ni Solomon dagiti tattao. Naragsakan dagiti tattao kadagiti amin a bendision nga inted ni Yahweh kada David ken Solomon ken kadagiti tattaona nga Israelita.

Agparang manen ni Yahweh ken ni Solomon

11 Nasurot nga awan pagkuranganna ti amin a plano ni Ari Solomon iti Templo ken iti palasio. Kalpasan iti panangbangonna kadagitoy patakder,

12 nagparang ni Yahweh kenkuana iti maysa a rabii ket kinunana, “Nangngegko ti kararagmo ket awatek ti Templo a pakaidatagan kadagiti daton kaniak.

13 Tunggal diak pagtudoen wenno tunggal mangyegak kadagiti dudon a mangibus kadagiti apit wenno mangyegak iti didigra kadagiti tattaok

14 no agkararagda kaniak ken agbabawida ket tallikudanda ti dakes nga aramidda, ipangagko ida iti langit, pakawanek dagiti basbasolda ket parang-ayek manen ti dagada.

15 Aywanak daytoy a Templo ket sidadaanak a dumngeg kadagiti amin a kararag a maidatag ditoy.

16 Pinilik daytoy a Templo ket kinonsagrarko a kas pagdaydayawan kaniak iti agnanayon. Kanayonto nga aywanak ket salaknibak iti amin a tiempo.

17 No napudno ti panagserbim kaniak a kas ken ni amam a David, no tungpalem dagiti lintegko ket aramidem amin nga imbilinko kenka,

18 tungpalektodaydi inkarik kenkuana nga addanto latta kaputotanna a mangituray iti Israel.

19 Ngem no salungasingenyo, sika ken dagiti tattaom, dagiti linteg ken bilin nga intedko kadakayo, ket agdaydayawkayo kadagiti didiosen,

20 pagtalawenkayto iti daytoy a daga nga intedko kadakayo. Baybay-akto daytoy a Templo a kinonsagrarko a pagdaydayawanyo kaniak. Lalaisendakayto dagiti tattao iti amin a lugar ket agbalinkayto a nakakatkatawa kadagiti tattao.

21 “Masdaawto dagiti aglabas inton makitada a narba metten daytoy nakadadaeg a Templo ket saludsodendanto: ‘Apay ngata a kastoy ti inaramid tiApoiti daytoy a Templo ken iti daytoy a daga?’

22 Isungbatto dagiti tattao: ‘Gapu ta tinallikudanda tiApoa Diosda a nangiruar kadagidi kapuonanda idiay Egipto. Simmurotda kadagiti didiosen ket nagdaydayawda kadakuada. Daytoy ti gapuna nga indissuor tiApokadakuada daytoy a didigra.’”

Dagiti Gapuanan ni Solomon

1 Duapulo a tawen a binangon ni Solomon ti Templo ken ti palasiona.

2 Tinarimaanna met dagiti siudad nga inted ni Ari Hiram kenkuana sana pinagnaed dagiti Israelita sadiay.

3 Sinakupna ti Hamat-soba

4 ken sinarikedkedanna ti siudad ti Palmiraiti let-ang. Tinarimaanna amin a siudad ti Hamat a pagiduldulinan kadagiti abasto.

5 Tinarimaanna pay dagiti sumaganad: ti Akingngato a Bet-horon ken ti Akimbaba a Bet-horon (nasarikedkedan dagitoy a siudad a mabalin a mabalunetan dagiti ruanganda),

6 ti siudad ti Baalat, dagiti siudad a pagiduldulinanna kadagiti abasto ken dagiti siudad a yan dagiti kabalio ken lugluganna a pakigubat. Binangonna ti amin a kayatna a mabangon idiay Jerusalem, Libano ken iti entero a masakupanna a daga.

7-8 Tinagabu ni Solomon dagiti Heteo, Amorreo, Perezeo, Heveo ken Jebuseo—amin a kaputotan dagiti tattao ti Canaan a saan a napapatay idi sakupen dagiti Israelita ti daga. Pinagtrabahona ida iti inkapilitan ket agpapan ita tagabu pay laeng dagiti kaputotanda.

9 Awan ti Israelita a naaramat iti inkapilitan a panagtrabaho, ngem nagserbida a soldado, ofisiales ti armada, pangulo dagiti agsakay kadagiti lugan a pakigubat ken dagiti nagkabalio.

10 Adda 250 a tattao a mangimaton iti inkapilitan a panagtrabaho kadagiti nadumaduma a mabangbangon a patakder.

11 Innala ni Solomon ti asawana nga anak ti ari ti Egipto iti Siudad ni David, ket impanna iti balay a binangonna nga agpaay kenkuana. Kinunana, “Saan a rumbeng nga agnaed ti asawak iti palasio ni David nga ari ti Israel agsipud ta maibilang a nasantoan ti amin a lugar a nakaikabilan ti Lakasa ti Tulag.”

12 Nagpuor ni Solomon kadagiti daton ken ni Yahweh iti altar a binangonna iti sango ti Templo.

13 Nagidatagkadagiti daton a mapuoran kas mayannurot iti Linteg ni Moises a maipaay iti tunggal nasantoan nga aldaw: iti Aldaw a Panaginana, iti Fiesta ti Lutuad, ken dagiti tallo a fiesta iti tinawen—ti Fiesta ti Tinapay nga Awan Lebadurana, ti Fiesta ti Panagapit ken ti Fiesta dagiti Abong-abong.

14 Sinurotna dagiti alagaden nga intuyang daydi amana a David maipapan iti inaldaw a naituding a trabaho dagiti papadi ken dagiti Levita a tumulong kadakuada iti panagkanta iti himno ken iti panangannongda kadagiti trabahoda. Binunggo-bunggoyna met dagiti guardia ti Templo ket naituding dagiti inaldaw nga annongenda iti tunggal ruangan, kas mayannurot kadagiti bilin ni David a tao ti Dios.

15 Naipatungpal amin dagiti bilin ni David kadagiti papadi ken Levita maipapan kadagiti pagiduldulinan kadagiti abasto ken dadduma pay a banag.

16 Iti daytoy a tiempo, nalpas dagiti amin a proyekto ni Solomon. Naan-anay a nasurot ti amin a trabaho manipud iti pannakaipasdek ti fondasion ti Templo ni Yahweh agingga iti pannakalpasna.

17 Kalpasanna, napan ni Solomon idiay Eziongeber ken Elat, dagiti pagsangladan iti igid ti Baybay ti Aqaba, iti daga ti Edom.

18 Inikkan ni Ari Hiram kadagiti barko nga ipanguloan dagiti bukodna nga ofisiales ken dagiti batido a marinero. Naglayagda a napan iti daga ti Ofir a kaduada dagiti ofisiales ni Solomon. Idi nagsublida, nangyawidda iti dandani 16 a tonelada a balitok nga intedda ken ni Solomon.

Ti Isasarungkar ti Reyna ti Seba

1 Nagdindinamagni Ari Solomon ket naammoan ti reyna ti Seba ti maipapan kenkuana. Ngarud, nagdaliasat a napan idiay Jerusalem tapno suotenna ti ari kadagiti agkakarikut a saludsod. Nangikuyog iti adu a tagabu agraman bunggoy ti kamelio a nagkarga kadagiti rekrekado, alahas ken adu a balitok. Idi addan iti sangoanan ni Solomon, sinaludsodna kenkuana ti amin a saludsod a mapanunotna.

2 Nasungbatan ni Solomon ti amin a saludsodna; awan ti narigat kenkuana nga ilawlawagna.

3 Napaneknekan ti reyna ti Seba ti kinasirib ni Solomon. Nakitana ti palasio nga inaramidna.

4 Nakitana dagiti taraon iti lamisaanna, dagiti pagnaedan dagiti ofisialesna, ti pannakaurnos dagiti agserserbi iti palasio ken dagiti unipormeda, ti pagan-anay dagiti adipen nga agserbi kenkuana kadagiti padaya ken dagiti daton a mapuoran nga idatdatagnaiti Templo. Masmasdaaw a nakakita amin kadagitoy ket kasta unay ti panagdayawna.

5 Kinunana iti ari, “Pudno ti nadamagko iti pagiliak maipapan kenkaken iti kinasiribmo!

6 Ngem narigatko a patien agingga nga immayak ket mismo a napaneknekak. Ngem kurang pay a kaguduana ti nadamagko. Masirsiribka nga adayo ngem ti ibagbaga dagiti tattao.

7 Nagasat dagiti agserserbi kenka. Kanayon nga addada iti imatangmo, ket mangngeganda dagiti nainsiriban a saom!

8 Madaydayaw koma tiApoa Diosmo! Impakitana a maragsakan kenka babaen iti panangisaadna kenka nga ari nga agturay iti naganna. Gapu ta ay-ayatenna dagiti tattaona nga Israelita ket kayatna a mataginayonda, insaadnaka nga arida tapno pagtalinaedem ti linteg ken hustisia.”

9 Indatagna dagiti intugotna a sagut nga agpaay ken ni Ari Solomon: dandani lima a tonelada a balitok ken nakaad-adu a rekrekado ken alahas. Awan pay ti umartap iti kasayaat dagiti rekado a naited ken ni Solomon a kas iti inted kenkuana ti reyna ti Seba.

(

10 Nangyeg pay dagiti tattao ni Ari Hiram ken dagiti tattao ni Ari Solomon a nangyawid idi iti balitok manipud Ofir kadagiti kayo nga algum ken al-alahas.

11 Inaramat ni Solomon dagiti kayo iti panangaramidna kadagiti agdan ti Templo ken iti palasiona, kasta met kadagiti arpa ken lira para kadagiti musiko. Awan pay ti kasta a kita ti nasarakan iti daga ti Juda.)

12 Inted ni Ari Solomon ti amin a kiniddaw ti reyna ti Seba, malaksid laeng kadagiti intedna a sukat dagiti insagutna. Kalpasanna, nagsubli ti reyna ken dagiti kakaduana iti daga ti Seba.

Ti Kinabaknang ni Solomon

13 Tinawen nga umawat ni Ari Solomon iti nasurok a 25 a tonelada a balitok,

14 malaksid la dagiti buis dagiti agtagtagilako ken komersiante. Mangmangted met iti pirak ken balitok dagiti ari ti Arabia ken dagiti gobernador dagiti distrito a pagnaedan dagiti Israelita.

15 Nangaramid ni Solomon iti 200 a dadakkel a kalasag a nakalupkopan iti dandani 15 a libra a napitpit a balitok,

16 ken 300 a babassit a kalasag a nakalupkopan iti dandani walo a libra a napitpit a balitok. Pinaikabilna amin ida iti Salas ti Bakir ti Libano.

17 Nagpaaramid pay ti ari iti dakkel a trono. Adda pasetna a nakalupkopan iti marfil ket puro a balitok ti naikalupkop iti dadduma a pasetna.

18 Adda innem a pangal a mapan iti trono ket adda pagbatayan a nakalupkopan iti balitok iti sango ti trono. Adda pagsadagan ti ima ti trono ket adda sinan-leon a nakatakder iti tunggal sikigan.

19 Adda sangapulo ket dua a sinan-leon kadagiti pangal, dua iti agsipungto iti tunggal pangal. Awan pay trono a kastoy iti uray ania a pagarian.

20 Balitok amin a baso ni Solomon. Puro a balitok met dagiti amin nga alikamen iti Salas ti Bakir ti Libano. Awan ti pateg ti pirak idi tiempo ni Solomon.

21 Adu ti barko ni Solomon nga agbibiahe iti sabali a pagilian a makikuykuyog iti bunggoy ti barko ni Ari Hiram. Tunggal tallo a tawen, agsubli dagiti barko ket agisangpetda iti balitok, pirak, marfil, bakes ken burangen.

22 Awanen ti sabali nga ari a nabakbaknang ken masirsirib ngem ni Ari Solomon.

23 Makiumanda amin kenkuana tapno maammoanda ti kinasirib nga inted ti Dios kenkuana.

24 Mangyeg ti tunggal maysa iti sagutna ken ni Solomon—alikamen a naaramid iti pirak ken balitok, kawes, armas, rekrekado, kabalio ken mulo. Tinawen a kasta ti maaramid.

25 Nagpaaramidpay ni Ari Solomon iti 4,000 a pagyanan dagiti luganna a pakigubat ken kabalio. Adda 12,000 a kabalio a pagsakayan dagiti soldado. Adda dagiti kabalio nga impuestona idiay Jerusalem ket impanna dagiti dadduma kadagiti nadumaduma a siudad.

26 Isuti mangituray kadagiti amin nga ari iti sakupna manipud Karayan Eufrates agingga iti Filistia ken ti beddeng ti Egipto.

27 Bayat ti panagturayna, adu ti pirak idiay Jerusalem a kas iti kaadu ti bato. Adu met ti sedro a kas iti ordinario a sikamoro iti arisadsad dagiti turod ti Juda.

28 Naggatangni Solomon kadagiti kabalio idiay Musriken iti dadduma a pagilian.

Ti Pakagupgupan ti Panagturay ni Solomon

29 Nailanad itiPakasaritaan ni Profeta Natanti dadduma a pakasaritaan ni Solomon manipud panangrugina agingga iti kamaudianna. Nailanad pay itiPadto ni Ahija a taga-Siloken itiParmata ni Profeta Iddo,a nakailanadan met ti panagturay ni Jeroboam nga ari ti Israel.

30 Uppat a pulo a tawen a nagnaed idiay Jerusalem iti panangiturayna iti Israel.

31 Idi matay, naitabon iti Siudad ni David ket ni Rehoboam nga anakna ti simmukat kenkuana nga ari.

Umalsa dagiti Tribu ti Amianan

1 Napan ni Rehoboam idiay Sikem a naguummongan dagiti tattao iti Akin-amianan nga Israel a mangisaad kenkuana nga ari.

2 Idi madamag daytoy ni Jeroboam nga anak ni Nebat, nagawid iti Israel. Adda idi ni Jeroboam idiay Egipto ta nagkamang sadiay idi panggep ni Ari Solomon a patayen.

3 Pinaayaban dagiti tattao kadagiti tribu iti amianan ni Jeroboam ket nagkukuyogda a napan ken ni Ari Rehoboam. Kinunada iti ari,

4 “Nadagsen dagiti impaawit kadakami daydi amam. No palag-anem dagitoy nga awit ket panam-ayem bassit ti biagmi, napudnokaminto nga agserbi kenka.”

5 Insungbat ni Rehoboam, “Ikkandak iti tallo nga aldaw a mangadal iti daytoy ket kalpasanna, agsublikayto.” Pimmanaw ngarud dagiti tattao.

6 Nakiuman ni Ari Rehoboam kadagiti panglakayen a nagserbi idi a kas mammagbaga ken ni amana a Solomon. “Ania ti ibalakadyo nga isungbatko kadagitoy a tattao?” sinaludsodna.

7 Kinunada kenkuana, “No naasika kadagitoy a tattao ket ay-ayoem ida babaen iti nasayaat a saom kadakuada, kanayonto a napudnoda nga agserbi kenka.”

8 Ngem dina impangag ti balakad dagiti panglakayen. Nakiuman ketdi kadagiti agtutubo a kinaubinganna nga agserserbi itan a mammagbaga kenkuana.

9 “Ania ti ibalakadyo nga aramidek?” sinaludsodna. “Ania ti ibagak kadagiti tattao nga agdawat a palag-anak ida?”

10 Insungbatda, “Kastoy ti ibagam kadakuada: ‘Napuspuskol ti kikitko ngem ti siket daydi amak!

11 No nadagsen dagiti impaawit kadakayo daydi amak, nadagdagsen pay ti ipaawitko. Sinaplitnakayo idi ngem ita, latikoenkayo!’”

12 Kalpasan ti tallo nga aldaw, nagsubli ni Jeroboam ken dagiti amin a tattao ken ni Rehoboam a kas imbagana kadakuada.

13 Saan nga impangag ti ari ti balakad dagiti panglakayen ket nagubsang ti panagsaona kadagiti tattao,

14 kas imbalakad dagiti agtutubo kenkuana: “No nadagsen dagidi impaawit kadakayo daydi amak, nadagdagsen pay ti ipaawitko. Sinaplitnakayo idi ngem ita, latikoenkayo!”

15 Pagayatan ni Yahweh a Dios a saan nga ipangag ni Rehoboam dagiti tattao tapno matungpal ti karina ken ni Jeroboam nga imbagana ken ni profeta Ahija.

16 Idimabigbig dagiti tattao a saan nga ipangag ida ti ari, inriawda, “Marpuog koma ni David ken ti familiana! Adda kadin naipaayda a pagimbagantayo? Agawidtayon, tattao ti Israel! Bay-antayo ni Rehoboam a makaammo iti bagina!”

Ngarud, immalsa amin dagiti Israelita.

17 Dagiti laeng tattao nga agnaed iti sakup ti Juda ti natda nga iturayan ni Rehoboam.

18 Kalpasanna, imbaon ni Ari Rehoboam ni Adoniram, ti kapatas ti inkapilitan a panagtrabaho, a mapan kadagiti Israelita ngem binatobatoda agingga a natay. Gapu iti daytoy, dinagdagus ni Rehoboam nga innala ti luganna a pakigubat ket napan nagkamang idiay Jerusalem.

19 Manipud idin, kanayonen a busoren dagiti tattao iti akin-amianan a pagarian ti Israel ti panagturay dagiti kaputotan ni David.

Ti Padto ni Semaias

1 Idi sumangpet ni Ari Rehoboam idiay Jerusalem, inummongna ti 180,000 a napili a mannakigubat manipud kadagiti tribu ti Benjamin ken Juda. Panggepna ti makigubat tapno maisubli ti panangiturayna kadagiti tribu ti amianan nga Israel.

2 Ngem imbaon ni Yahweh ni profeta Semaias

3 tapno ipakaammona ken ni Ari Rehoboam ken kadagiti amin a tattao kadagiti tribu ti Juda ken Benjamin daytoy a mensahe:

4 “Diyo rauten dagiti padayo nga Israelita. Agawidkay aminen ta pagayatak ti napasamak.” Tinungpalda ti bilin ni Yahweh ket dida napan ginubat ni Jeroboam.

Sarikedkedan ni Rehoboam dagiti Siudad

5 Nagtalinaed ni Rehoboam idiay Jerusalem ket pinasarikedkedanna dagitoy a siudad ti Juda ken Benjamin:

6 Betlehem, Etam, Tekoa,

7 Bet-zur, Soco, Adullam,

8 Gat, Maresa, Zif,

9 Adoraim, Lakis, Azeka,

10 Zora, Aijalon ken Hebron.

11 Pinalagdana dagiti sarikedked ket nangdutok iti pangulo dagiti mannakigubat iti tunggal siudad sa nangikabil kadagiti abasto a taraon, lana ti olibo ken arak,

12 agraman dagiti kalasag ken gayang. Kastoy ti inaramidna a namagtalinaed iti Juda ken Benjamin iti babaen ti turayna.

Mapan Agnaed dagiti Papadi ken Levita idiay Juda

13 Pimmanaw dagiti papadi ken Levita iti amin a sakup ti Israel, ket napanda nagkamang ken ni Rehoboam idiay Juda.

14 Binaybay-an dagiti Levita dagiti pagpastoranda ken dagiti dadduma a dagdagada ket napanda nagnaed idiay Juda ken Jerusalem, gapu ta saan a pinalubosan ida ni Jeroboam nga ari ti Israel ken dagiti simmukat kenkuana nga agserbi a kas papadi ni Yahweh.

15 Nangdutokni Jeroboam kadagiti bukodna a papadi nga agserbi kadagiti disso a pagdaydayawan dagiti pagano ken agdaydayaw kadagiti sinan-kalding ken sinan-baka a pinasukogna.

16 Simmurot met kadakuada dagiti tattao iti amin a tribu ti Israel a napudno nga agserbi ken ni Yahweh a Dios ti Israel. Dimtengda idiay Jerusalem tapno makaidatagda kadagiti daton a mapuoran nga agpaay ken ni Yahweh a Dios dagidi kapuonanda.

17 Daytoy ti nangpapigsa iti pagarian ti Juda ket tallo a tawen a tinarabayda ni Rehoboam nga anak ni Solomon. Nagbiagda a kas iti panagbiagda idi panawen da Ari David ken Ari Solomon.

Ti Familia ni Rehoboam

18 Inasawa ni Rehoboam ni Mahalat nga anak ni Jerimot nga anak ni David. Ni Abigail ti inana nga anak ni Eliab ken apoko ni Jesse.

19 Tallo ti annakda a lallaki: da Jeus, Semarias ken Zaham.

20 Iti saan a mabayag, inasawa ni Rehoboam ni Maaca nga anak ni Absalom ket uppat ti annakda: da Abias, Attai, Ziza ken Selomit.

21 Sangapulo ket walo amin dagiti assawa ni Rehoboam ken 60 pay ti kamalalana. Duapulo ket walo dagiti lallaki nga annakna ken 60 dagiti babbai. Ngem kadagiti amin nga assawana, ni Maaca ti impatpategna unay

22 ngem ni Abias ti impangpangrunana kadagiti annakna ket isu ti pinilina a sumukatto kenkuana nga ari.

23 Impakitana ti kinasiribna idi inikkanna iti annongen dagiti lallaki nga annakna sana inwaras ida kadagiti nasarikedkedan a siudad iti entero a Juda ken Benjamin. Nabuslon ti intedna a kasapulanda ket imbirokanna ida iti adu nga assawa.

Rauten dagiti Taga-Egipto ti Juda

1 Idi natalgeden ti panagari ni Rehoboam, tinallikudanna agraman dagiti amin a tattaona ti Linteg ni Yahweh.

2 Iti maikalima a tawen a panagturayna, rinaut ni Sisak nga ari ti Egipto ti Jerusalem kas dusada iti inaramidda.

3 Buklen ti armada ni Sisak ti 1,200 a lugan a pakigubat, 60,000 a nagkabalio ken di mabilbilang a mannakigubat agraman dagiti Libiano, Sukio ken Etiopiano.

4 Sinakup ni Sisak dagiti nasarikedkedan a siudad ti Juda ket dimmanon agingga idiay Jerusalem.

5 Gapu iti butengda ken ni Sisak, naguummong da Ari Rehoboam ken dagiti papangulo ti Juda idiay Jerusalem. Napan ni profeta Semaias kadakuada ket imbagana, “Kastoy ti kuna tiApokadakayo: ‘Binaybay-andak; ita, baybay-ankayo met ket yawatkayo iti pannakabalin ni Sisak.’”

6 Inannugot ti ari ken dagiti papangulo a nagbasolda ket kinunada, “Nalinteg ti pangngeddeng tiApo.”

7 Iti pannakakita ni Yahweh a nagpakumbabada, kinunana manen ken ni Semaias, “Gapu ta annugotenda ti basolda, saanko a pukawen ida. Ngem inton rumaut ni Sisak, agpakarigatdanto a makalasat ket dinto marikna unay ti Jerusalem ti naan-anay a panagdissuor ti pungtotko.

8 Nupay kasta, parmekento ni Sisak ida ket maawatandanto ti pagdumaan ti panagserbi kaniak ken ti panagserbi kadagiti ari kadagiti sabali a daga.”

9 Dimtengni Ari Sisak iti Jerusalem ket innalana dagiti gameng ti Templo ken ti palasio. Innalana amin, agraman dagiti balitok a kalasag nga inaramid ni Ari Solomon.

10 Nagaramid ni Rehoboam kadagiti kalasag a bronse a kasukat dagiti naitalaw a kalasag. Intalekna dagitoy kadagiti ofisiales a mangimaton iti pannakaguardia dagiti ruangan ti palasio.

11 Tunggal sumrek ni Rehoboam iti Templo, awiten dagiti guardia dagiti kalasag sadanto met la isubli iti kuarto dagiti guardia.

12 Gapu ta nagpakumbaba ni Rehoboam, saan unay a nagpungtot ni Yahweh kenkuana. Saanna a dinadael a naminpinsan ket simmayaat ti kasasaad ti Juda.

Ti Pakagupgupan ti Panagturay ni Rehoboam

13 Nagturay ni Rehoboam idiay Jerusalem ket bimmileg ti pannakabalinna nga ari. Agtawen iti 41 idi agari ket nagturay iti 17 a tawen idiay Jerusalem, ti siudad a pinili ni Yahweh kadagiti amin a sakup ti Israel a kas lugar a pagdaydayawan kenkuana. Ni Naama a taga-Ammon ti ina ni Rehoboam.

14 Dakes ti inar-aramidna ta dina inkagumaan a biroken ti pagayatan ni Yahweh.

15 Nailanad itiPakasaritaan ni Profeta Semaiasken itiPakasaritaan ni Profeta Iddodagiti gapuanan ni Rehoboam manipud rugi agingga iti maudi ken ti pakasaritaan ti kapuonanna. Kanayon idi nga agginnubat da Rehoboam ken Jeroboam.

16 Natay ni Rehoboam ket naitabon iti tanem dagiti ari iti Siudad ni David. Ni anakna nga Abias ti simmukat kenkuana nga ari.

Ti Panaggubat da Abias ken Jeroboam

1 Iti maika-18 a tawen a panagturay ni Ari Jeroboam iti Israel, nangrugi met a nagari ni Abias idiay Juda.

2 Tallo a tawen ni Abias a nagturay idiay Jerusalem. Ni Micaias nga anak ni Uriel a taga-siudad ti Gabaa ti inana.

Rimsua ti panaggubat da Abias ken Jeroboam.

3 Nangbuangay ni Abias iti maysa nga armada a buklen ti 400,000 a mannakigubat ket sinaranget met ti armada ni Jeroboam a buklen ti 800,000 a mannakigubat.

4 Nagranget dagiti dua nga armada iti katurturodan ti Efraim. Simmang-at ni Ari Abias iti Bantay Zemaraim ket impukkawna daytoy ken ni Jeroboam ken kadagiti Israelita: “Denggendak!

5 Diyo kadi ammo a nakitulag tiApoa Dios ti Israel ken ni David? Inkarina nga agturayto iti agnanayon dagiti kaputotan ni David iti Israel. Saan a masalungasing daytoy a katulagan.

6 Ngem kaskasdi nga immalsa ni Jeroboam nga anak ni Nebat; binusorna ni Solomon, ti arina.

7 Iti saan a mabayag, nangummong iti maysa a bunggoy dagiti barrairong a lallaki ket impapilitda ti kayatda ken ni Rehoboam nga anak ni Solomon. Ubing pay unay ni Rehoboam nga awan ti padpadasna ket dina mabalin a suppiaten ida.

8 Ita, panggepyo a busoren ti turay nga inted tiApokadagiti kaputotan ni David. Dakkel ti armadayo ket adda kadakayo dagiti balitok a sinan-baka nga inaramid ni Jeroboam nga agpaay a didiosenyo.

9 Pinapanawyo dagiti papadi tiApo, isuda a kaputotan ni Aaron; kasta met ti inaramidyo kadagiti Levita. Nangdutokkayo kadagiti bukodyo a papadi. Apay a tinuladyo ti ar-aramiden dagiti sabali a nasion? Ita, no la ketdi adda baka wenno pito a karnero ti maysa a tao, mabalinnan ti pakonsagrar a padi nga agserbi kadagiti didiosenyo!

10 “Ngem agserserbikami pay laeng itiApoa Diosmi ket dikami simmina kenkuana. Aramiden dagiti papadi a nagtaud iti kaputotan ni Aaron dagiti annongenda ket tulongan ida dagiti Levita.

11 Binigat ken rinabii nga agidatagda kenkuana iti insenso ken animal a mapuoran a sibubukel. Idatagda dagiti datonda a tinapay iti maysa a lamisaan a nadalus iti imatang ti linteg ket rinabii a pasgedanda dagiti pagsilawan kadagiti balitok a kandelero. Aramidenmi dagiti imbilin tiApongem binaybay-anyo tiApo.

12 Ti Dios a mismo ti pangulomi ket adda ditoy dagiti papadina a sisasagana a mangpuyot kadagiti trumpetada a mangipakaammo iti pananggubatmi kadakayo. Tattao ti Israel, diyo gubaten tiApoa Dios dagidi kapuonanyo! Saankayo nga agballigi!”

13 Kabayatanna, nangibaon ni Jeroboam iti sumagmamano a soldadona a mangdarup iti armada ti Juda iti likud ket dagiti dadduma sarangtenda ida iti sangon-sango.

14 Inwaras dagiti taga-Juda ti panagkitada ket natakkuatanda a nalikmutda. Nagpatulongda ken ni Yahweh ket pinuyot dagiti papadi dagiti trumpeta.

15 Nagriaw iti napigsa dagiti taga-Juda ket babaen iti panangipangulo kadakuada ni Abias, dimmarupda; pinarmek ti Dios ni Jeroboam ken ti armada ti Israel.

16 Intarayan dagiti Israelita dagiti tattao ti Juda; binay-an ti Dios a parmeken ida dagiti taga-Juda.

17 Pinarmek ni Abias ken ti armadana dagiti Israelita agingga a nawarawarada. Natay ti 500,000 a kalaingan a mannakigubat ti Israel.

18 Gapu ta nagtalek dagiti tattao ti Juda ken ni Yahweh a Dios dagidi kapuonanda, nagballigida iti pannakigubatda iti Israel.

19 Intuloy ni Abias ti panangsunsonna iti armada ni Jeroboam ket sinakupna ti sumagmamano kadagiti siudadna: Betel, Jesana ken Efron, agraman dagiti barrio iti asideg ti tunggal siudad.

20 Saan a napasubli ni Jeroboam ti turayna bayat ti panagturay ni Abias. Kamaudianna, dinissoan ni Yahweh ket natay.

21 Ngem bimmilbileg ti turay ni Abias. Sangapulo ket uppat dagiti assawana; 22 dagiti lallaki nga annakna, 16 dagiti babbai.

22 Nailanad itiPakasaritaan ni Profeta Iddoti dadduma a pakasaritaan ni Abias, agraman dagiti insaona ken dagiti inaramidna.

Parmeken ni Asa dagiti Taga-Etiopia

1 Natay ni Ari Abias ket naitabon iti tanem dagiti ari iti Siudad ni David. Ni Asa nga anakna ti simmukat kenkuana nga ari ket bayat ti panagturay ni Asa, adda kappia iti pagilian iti las-ud ti sangapulo a tawen.

2 Naragsakan ni Yahweh a Diosna ken ni Asa gapu kadagiti nalinteg ken naimbag nga aramidna.

3 Inikkatna dagiti altar ken dagiti pagdaydayawan dagiti pagano; rinebbana dagiti bato nga adigi ket tinumbana dagiti simbolo ni Asera a didiosen.

4 Binilinna dagiti tattao ti Juda nga aramidenda ti pagayatan ni Yahweh a Dios dagidi kapuonanda ken tungpalenda dagiti pannursurona ken dagiti bilinna.

5 Gapu ta pinukawna dagiti pagdaydayawan dagiti pagano ken dagiti altar a pagidatagan iti insenso iti amin a siudad ti Juda, adda kappia iti pagarian bayat ti panagturayna.

6 Nangbangon kadagiti sarikedked kadagiti siudad ti Juda bayat ti panawenna. Adu a tawen nga awan ti gubat gapu ta impaayan ni Yahweh iti kappia.

7 Imbagana kadagiti tattao ti Juda, “Sarikedkedantayo dagiti siudad; agaramidtayo kadagiti bakud, torre, ken ruangan a maserraan ken mabalunetan. Iturayantayo ti daga gapu ta inaramidtayo ti pagayatan ni Yahweh a Diostayo ket sinalaknibannatayo ken inikkannatay iti talged iti aglikmut.” Ngarud, nagbangonda ket rimmang-ayda.

8 Adda armada ni Ari Asa a buklen ti 300,000 a mannakigubat a taga-Juda a naarmasan kadagiti kalasag ken gayang ken 280,000 a mannakigubat a taga-Benjamin a siaarmas kadagiti kalasag ken pana. Naturedda amin ken napeklanda a mannakigubat.

9 Adda taga-Etiopia nga agnagan iti Zera a nangraut iti Juda. Aganay a maysa a milion dagiti tattaona ket agdagup iti 300 dagiti luganna a pakigubat. Dimmarupda agingga idiay Maresa.

10 Napan sinaranget ni Asa ida ket nagpuesto dagiti dua nga armada a makigubat iti Tanap ti Zefata iti asideg ti Maresa.

11 Nagkararag ni Asa ken ni Yahweh a Diosna: “OApo, sika laeng ti makatulong iti nakapsut nga armada a sumaranget iti nabileg nga armada. Tulongannakam itan, OApoa Diosmi, gapu ta agpannuraykami kenka, ket iti naganmo, immaymi sinaranget daytoy dakkel nga armada. OApo, sika ti Diosmi; awan ti mangnamnama a mangparmek kenka.”

12 Pinarmek ni Yahweh dagiti taga-Etiopia idi darupen ida ni Asa ken dagiti soldado ti Juda. Nagtatarayda

13 ket sinunson ida ni Asa ken ti armadana agingga idiay Gerar. Adu unay ti natay kadagiti taga-Etiopia ket saanen a kabaelan ti armada ti aguummong manen tapno makigubat.Pinarmek ida ni Yahweh ken ti armadana. Adu ti sinamsam dagiti mannakigubat.

14 Kalpasanna, dinadaelda dagiti siudad iti asideg ti Gerar gapu ta nagbutengda ken ni Yahweh. Nagsamsam ti armada kadagitoy amin a siudad ket adu ti innalada.

15 Rinautda met dagiti kampo ti sumagmamano nga agpaspastor ket intalawda ti adu a karnero ken kamelio. Kalpasanna, nagsublida idiay Jerusalem.

Dagiti Reforma nga Imbanag ni Asa

1 Inturayan ti espiritu ti Dios ni Azarias nga anak ni Oded

2 ket napan kinasarita ni Azarias ni Ari Asa. Imbagana: “Denggendak, Ari Asa, ken dakayo amin a tattao ti Juda ken Benjamin. Adda kadakayo tiApono la ketdi addakayo met kenkuana. No birokenyo tiApo, ipalubosna a masarakanyo ngem no paglikudanyo, baybay-annakayo.

3 Nabayag a tiempo a nagbiag dagiti Israelita nga awanan iti pudpudno a Dios, awan papadi a mangisuro kadakuada, awan ti lintegda.

4 Ngem no dumteng idi kadakuada ti riribuk, agkamangda itiApoa Dios ti Israel. Binirokda tiApoket nasapulanda.

5 Kadagidi nga aldaw, napeggad ti agdaliasat ta adda riribuk ken awan urnos iti amin a pagilian.

6 Nawarawara dagiti pagilian, nagbibinnusorda kasta met dagiti siudad, agsipud ta indissuor kadakuada ti Dios ti nadumaduma a kita ti riribuk ken rigat.

7 Ngem masapul a papigsaenyo ti pakinakemyo ket dikay maupay. Magunggonaankayto iti aramidyo.”

8 Naparegta ni Asa idi mangngegna ti padto ni Azarias nga anak niOded. Pinaikkatna amin a makarimon nga imahen iti Juda ken Benjamin ken kadagiti siudad a sinakupna iti katurturodan ti Efraim. Tinarimaanna pay ti altar ni Yahweh nga adda iti paraangan ti Templo.

9 Adu a tattao ti napan ken ni Asa ket nagnaedda iti pagarianna ta nakitada nga adda ni Yahweh kenkuana. Naggapuda idiay Efraim, Manases ken Simeon. Pinaayabanna amin ida agraman dagiti taga-Juda ken Benjamin.

10 Naguummongda idiay Jerusalem iti maikatlo a bulan iti maika-15 a tawen a panagari ni Asa.

11 Iti dayta nga aldaw, nangalada kadagiti sinamsamda ket indatonda ken ni Yahweh. Pinuoranda a kas daton ti 700 a baka ken 7,000 a karnero.

12 Nangaramidda iti tulag ket nagnunumoanda nga agdaydayawda iti amin a puso ken kararuada ken ni Yahweh a Dios dagidi kapuonanda.

13 Mapapatay ti siasinoman a saan nga agdaydayaw kenkuana, ubing wenno nataengan, lalaki man wenno babai.

14 Iti napigsa a timek, insapatada iti nagan ni Yahweh a dida salungasingen ti tulag ket kalpasanna, nagiikkisda ken nagpuyotda kadagiti trumpeta.

15 Naragsak dagiti amin a tattao ti Juda gapu ta naimpusoan ti pannakitulagda. Pagay-ayatda ti agdaydayaw ken ni Yahweh. Inawatna ida ket inikkanna ida iti kappia iti aglikmutda.

16 Inikkat ni Asa ni apongna a Maaca iti saadna a kas reyna, gapu ta nangaramid iti makarimon nga imahen ni Asera a diosa. Tinuang ni Asa ti imahen, binalsibalsigna sana pinuoran dagiti nasigsigit a pasetna iti Tanap ti Kidron.

17 Uray no saan a dinadael ni Asa ti amin a pagdaydayawan kadagiti nangato a lugar, nagtalinaed a napudno ken ni Yahweh iti unos ti panagbiagna.

18 Inkabilna iti Templo dagiti amin nga alikamen nga indaton ni amana iti Dios, agraman dagiti balitok ken pirak nga alikamen a mismo nga indatonna.

19 Awanen ti gubat agingga iti maika-35 a tawen a panagturayna.