Category: 1 Ar-ari

Paglikudan ni Solomon ti Dios

1 Adua babbai a nagtaud kadagiti sabali a pagilian ti inay-ayat ni Solomon. Malaksid ti anak ti Faraon nga ari ti Egipto, nangasawa pay iti adu a Moabita, Ammonita, Edomita, Sidonia ken Hetita.

2 Inasawanaida nupay imbilin ni Yahweh kadagiti Israelita a dida makiasawa kadagita a tattao ta isudanto ti mangawis kadakuada nga agdaydayaw kadagiti sabali a didiosen.

3 Pitogasut a prinsesa ti assawana ket 300 dagiti babbai a nagserbi a kas assawana. Insungsongda ni Solomon a mangbaybay-a iti Dios,

4 ket idi lumakayen, indalanda nga agdaydayaw kadagiti didiosen. Saan a napudno ken ni Yahweh a Diosna a kas iti kinapudno idi ni David nga amana.

5 Nagdaydayaw ken ni Astarot a diosa dagiti Sidonio, ken ni Milcom,ti makarimon a dios dagiti Ammonita.

6 Nagbasol ken ni Yahweh ket saan a napudno kenkuana a kas iti kinapudno ni David nga amana.

7 Iti turod iti daya ti Jerusalem, nangaramid iti pagdaydayawan ken ni Kemos a makarimon a dios ti Moab. Nangaramid met iti pagdaydayawan ken ni Molec a makarimon a dios dagiti Ammonita.

8 Nagaramid met kadagiti pagdaydayawan nga agpaay kadagiti assawana tapno adda pagpuoranda iti insenso ken pagidataganda kadagiti daton nga agpaay kadagiti bukodda a dios.

9-10 Namindua a nagparang ken ni Solomon ni Yahweh a Dios ti Israel ket imbilinna kenkuana a di agdaydayaw kadagiti didiosen a ganggannaet. Nupay kasta, dina impangag ni Yahweh. Tinallikudanna ketdi, isu a nakapungtot ni Yahweh kenkuana

11 ket kinunana, “Agsipud ta inggagaram a naglikudan ti nagtulaganta ket sinalungasingmo dagiti bilinko, ikkatekto kenka ti pagarian sa itedko iti maysa kadagiti ofisialesmo.

12 Ngem gapu ken ni David nga amam, diak aramiden daytoy bayat ti panagbiagmo no di ket inton tiempo ti panagturay ti anakmo.

13 Ket diakto ikkaten a mamimpinsan ti pagarian kenkuana. Gapu ken ni David nga adipenko ken gapu iti Jerusalem nga imbilangko a siudadko, mangibatiakto iti maysa a tribu nga iturayanna.”

Dagiti Kabusor ni Solomon

14 Babaen iti panangipamuspusan ni Yahweh, nagbalin ni Hadad a kabusor ni Solomon. Nagtaud ni Hadad iti puli dagiti ari ti Edom.

15-16 Sakbay daytoy, pinarmek ni David ti Edom. Napan sadiay ni Joab a pangulo ti armada ni David tapno itabonna dagiti napapatay. Innem a bulan a nagyan ni Joab ken ti armadana idiay Edom ket saanda a pimmanaw agingga a napapatayda amin a lallaki nga Edomita.

17 Ngem nakalibas ni Hadad ken sumagmamano nga Edomita nga adipen ni amana ket napanda idiay Egipto. (Ubing pay la idi ni Hadad.)

18 Pimmanawda idiay Midian ket idi dumtengda idiay Paran, nagalada iti sumagmamano a lallaki nga inkuyogda idiay Egipto. Inawat ti ari ida, inikkanna ni Hadad iti daga ken balay, agraman taraon.

19 Nagun-od ni Hadad ti panagtalek ti ari, isu nga impaasawana kenkuana ti ipagna, ti mismo a kabsat ni Reyna Tafnes.

20 Naganakda iti maysa a lalaki a pinanagananda iti Genubat. Innala ti reyna ket dimmakkel ti ubing iti palasio a kaduana dagiti annak ti ari.

21 Idi madamag ni Hadad a natayen ni Ari David, kasta met ni Joab a pangulo ti armada, kinunana iti ari, “Palubosannak koma nga agsubli iti daga a nakayanakak.”

22 “Apay?” sinaludsod ti ari. “Adda kadi nagkurangak kenka? Isu kadi ti panggapuam nga agawid?”

“Awan,” insungbat ni Hadad, “ngem pangngaasim ta palubosannak.” Nagawid ngarud iti dagana.

Kas ari ti Edom, nauyong, nadawel a kabusor ni Hadad ti Israel.

23 Adda sabali pay a tao a pinataud ti Dios a nangbusor ken ni Solomon—ni Rezon nga anak ni Eliada. Tinalawan idi ni Rezon ni apona nga Adadezer nga ari ti Soba,

24 ket nagbalin a pangulo ti maysa a bunggoy dagiti tulisan. (Napasamak daytoy kalpasan ti panangparmek ni David ken ni Adadezer ket pinapatayna dagiti kaduana a taga-Siria.) Napan nagnaed idiay Damasco da Rezon ken dagiti tattaona. Sadiay, pinagbalin dagiti tattaona nga ari ti Siria.

25 Nagbalin a kabusor ti Israel bayat ti panagturay ni Solomon.

Ti Kari ti Dios ken ni Jeroboam

26 Bimmusor met ti maysa kadagiti ofisiales ni Ari Solomon. Isu ni Jeroboam nga anak ni Nebat a taga-Sereda idiay Efraim; maysan a balo ni Serva nga inana.

27 No apay nga immalsa, adtoy ti pakasaritaanna.

Madama idi ti panagpagabur ni Ari Solomon iti bangirna ti daya ti Jerusalem ken patartarimaanna ti bakud ti siudad.

28 Maysa nga agtutubo ni Jeroboam ket kapigpigsaanna. Idi madlaw ni Solomon ti kabaelanna, dinutokanna a kapatas iti amin nga inkapilitan a panagtrabaho iti sakup dagiti tribu ti Manases ken Efraim.

29 Iti maysa nga aldaw, rimmuar ni Jeroboam iti Jerusalem ket iti dalan, nasabatna ni profeta Ahija a taga-Silo. Duduada laeng ken ni Ahija iti away. Baro ti kagay ti profeta.

30 Inuksobna sana rinay-ab a pinagkasangapulo ket dua.

31 Kinuna ken ni Jeroboam, “Alaem ti sangapulo a paset, ta kuna kenka tiApoa Dios ti Israel: ‘Alaek ti pagarian ken ni Solomon ket itedko kenka ti sangapulo a tribu.

32 Agtalinaed ken ni Solomon ti maysa a tribu gapu ken ni adipenko a David ken gapu iti Jerusalem, ti siudad a pinilik a kukuak iti entero a daga ti Israel.

33 Aramidek daytoy ta linaksidnak ni Solomon.Nagdaydayawken ni Astarte a diosa ti Sidon, ni Kemos a dios ti Moab, ken ni Molec a dios ti Ammon. Sinukirnak ni Solomon. Nagaramid iti dakes ket saanna a tinungpal dagiti bilin ken linteg a kas ken ni amana a David.

34 Nupay kasta, diak alaen ti entero a pagarian kenkuana. Pagtalinaedek nga ari iti unos ti panagbiagna gapu ken ni David nga adipenko a pinilik ken nangtungpal kadagiti bilin ken lintegko.

35 Alaekto ti pagarian iti anak ni Solomon ket itedko kenka ti sangapulo a tribu.

36 Ipalubosko nga iturayan ti maysa nga anak ni Solomon ti maysa a tribu tapno addanto latta kaputotan ni David nga adipenko nga agturay idiay Jerusalem, ti siudad a pinilik a pagdaydayawan kaniak dagiti tattao.

37 Jeroboam, sikanto ti isaadko nga ari ti Israel ket iturayamto ti amin a daga a kayatmo nga iturayan.

38 No tungpalennak iti amin a pusom, no annurotem dagiti lintegko iti panagbiagmo ket magun-odmo ti panagtalekko kenka babaen iti panangtungpalmo kadagiti bilinko a kas ken ni David nga adipenko, kanayonto nga addaak kenka. Wen, isaadka nga ari ti Israel ket ipanamnamak nga addanto latta kaputotam a sumaruno kenka nga agturay a kas iti inaramidko ken ni David.

39 Gapu iti basol ni Solomon, dusaekto dagiti kaputotan ni David ngem saan nga iti agnanayon!’”

40 Gapu iti daytoy, pinanggep ni Solomon a patayen ni Jeroboam. Ngem naglibas ni Jeroboam ket nagkamang ken ni Ari Sisak idiay Egipto. Sa la pimmanaw sadiay idi natayen ni Solomon.

Matay ni Solomon

41 Nailanad ti amin nga inaramid ni Solomon, ti panagbiag ken kinasiribna iti libro a napauloan itiPakasaritaan ti Biag ni Solomon.

42 Uppat a pulo a tawen a nagnaed idiay Jerusalem iti panangiturayna iti Israel.

43 Idi matay, naitabon iti Siudad ni David ket ni Roboam nga anakna ti simmukat kenkuana nga ari.

Mabingay ti Pagarian

1 Napan ni Rehoboam idiay Sikem a naguummongan dagiti tattao iti Akin-amianan nga Israel a mangisaad kenkuana nga ari.

2 Adda pay la ni Jeroboam nga anak ni Nebat idiay Egipto; nagkamang sadiay idi panggep a patayen ni Ari Solomon. Idi madamagna ti panagari ni Rehoboam, pimmanaw idiayEgipto ket nagawid iti Israel.

3 Pinaayaban dagiti tribu iti amianan ni Jeroboam ket nagkukuyogda a napan ken ni Ari Rehoboam. Kinunada kenkuana,

4 “Naranggas ti panangituray kadakami ni Solomon nga amam ket nadagsen dagiti impaawitna kadakami. No palag-anem dagitoy nga awit ket panam-ayem bassit ti biagmi, napudnokamto nga agserbi kenka.”

5 “Ikkandak iti tallo nga aldaw a mangadal iti daytoy ket kalpasanna, agsublikayto,” kinuna ti ari. Pimmanaw ngarud dagiti tattao.

6 Nakiuman ni Ari Rehoboam kadagiti panglakayen a nagserbi idi a kas mammagbaga ken ni amana a Solomon. “Ania ti ibalakadyo nga isungbatko kadagitoy a tattao?” sinaludsodna kadakuada.

7 Insungbatda, “No kayatmo a nasayaat ti panagserbim kadagitoy a tattao, patgam ti dawatda tapno agserbidanto kenka iti agnanayon.”

8 Ngem saan nga impangag ni Rehoboam ti imbalakadda. Napan ketdi nakiuman kadagiti kinaubinganna nga agserserbin kenkuana.

9 “Ania ti ibalakadyo nga aramidek?” sinaludsodna. “Ania ti ibagak kadagiti tattao nga agdawat iti panangpalag-anko iti awitda?”

10 Insungbatda, “Kastoy ti ibagam kadakuada: ‘Napuspuskol ti kikitko ngem ti siket daydi amak.

11 No nadagsen dagidi impaawit kadakayo daydi amak, nadagdagsen pay ti ipaawitko. Sinaplitnakayo idi ngem ita, latikoenkayo!’”

12 Kalpasan ti tallo nga aldaw, nagsubli ni Jeroboam ken dagiti Israelita ken ni Ari Rehoboam a kas imbagana kadakuada.

13 Saan nga impangag ti ari ti balakad dagiti panglakayen ket nagubsang ti panagsaona kadagiti tattao,

14 kas imbalakad kenkuana dagiti agtutubo: “No nadagsen dagidi impaawit kadakayo daydi amak, nadagdagsen pay ti ipaawitko. Sinaplitnakayo idi ngem ita, latikoenkayo!”

15 Pagayatan ni Yahweh a saan nga ipangag ni Rehoboam dagiti tattao tapno matungpal ti karina ken ni Jeroboam nga anak ni Nebat nga imbagana ken ni profeta Ahija.

16 Idimabigbig dagiti tattao a saan nga ipangag ti ari ida, inyikkisda, “Marpuog koma ni David ken ti familiana! Ania kadi ti naipaayda kadatayo? Agawidtayon, tattao ti Israel! Bay-anyo a ni Rehoboam ti makaammo iti bagbagina!”

Nagawid ngarud dagiti Israelita.

17 Dagiti laeng tattao nga agnaed kadagiti siudad iti sakup ti Juda ti inturayan ni Rehoboam.

18 Kalpasanna, imbaon ni Ari Rehoboam ni Adoram a kapatas ti inkapilitan a panagtrabaho a mapan kadagiti Israelita ngem binatobatoda agingga a natay. Gapu iti daytoy, dinardaras ni Ari Rehoboam ti naglugan iti luganna a pakigubat ket naglibas a napan idiay Jerusalem.

19 Manipud idin, kanayonen a busoren dagiti tattao iti akin-amianan a pagarian ti Israel ti panagturay dagiti kaputotan ni David.

20 Idi madamag dagiti Israelita a nagsubli ni Jeroboam manipud idiay Egipto, inawisda iti maysa a taripnong dagiti tattao ket pinagbalinda nga ari ti Israel. Ti laeng tribu ti Juda ti nagtalinaed a napudno kadagiti kaputotan ni David.

21 Idi sumangpet ni Rehoboam idiay Jerusalem, inummongna ti 180,000 a napili a mannakigubat kadagiti tribu ti Juda ken Benjamin. Panggepna ti makigubat tapno maisubli ti panangiturayna kadagiti tribu ti amianan ti Israel.

22 Ngem imbaon ti Dios ni profeta Semaias

23 a mapan ken ni Rehoboam ket ipakaammona kenkuana ken kadagiti amin a tattao kadagiti tribu ti Juda ken Benjamin

24 ti sao ni Yahweh: “Diyo rauten dagiti mismo a kakabsatyo nga Israelita. Agawidkayo aminen, ta siak ti akin-aramid iti napasamak.”

Tinungpalda ti bilin ni Yahweh ket nagawidda.

Tallikudan ni Jeroboam ti Dios

25 Sinarikedkedan ni Jeroboam ti ili ti Sikem iti katurturodan ti Efraim ket nagtaeng sadiay. Kalpasanna, napanna sinarikedkedan ti Penuel.

26-27 Kinunana iti nakemna, “No saan nga agsardeng dagiti tattaok a mapan idiay Jerusalem tapno agidatagda kadagiti sakrifisio itiApoiti Templo sadiay, awan duadua nga agsublinto ti panagtalekda iti sigud nga apoda, ni Rehoboam nga ari ti Juda, ket patayendakto.”

28 Kalpasanti panangad-adalna iti daytoy a banag, nangsukog iti dua a sinan-baka a balitok. Kinunana kadagiti tattaona, “Dikayon agrigat pay a mapan agdaydayaw idiay Jerusalem. Tattao ti Israel, adtoy dagiti didiosenyo a nangiruar kadakayo idiay Egipto!”

29 Inkabilna ti maysa a sinan-baka idiay Betel, ket ti sabali idiay Dan.

30 Ngarud, nagbasol dagiti tattao iti panagdaydayawda idiay Betel ken idiay Dan.

31 Nangbangon pay ni Jeroboam kadagiti pagdaydayawan kadagiti tapaw dagiti turod ket nangdutok kadagiti papadi uray no saanda a nagtaud iti tribu ni Levi.

Mababalaw ti Panagdaydayaw idiay Betel

32 Intudingni Jeroboam ti maika-15 nga aldaw ti maikawalo a bulan a maramrambakan idiay Juda. Iti altar idiay Betel, nagidatag kadagiti daton a mapuoran kadagiti inaramidna a sinan-baka a balitok. Impanna idiay Betel dagiti papadi nga agserserbi kadagiti lugar a pagdaydayawan nga inaramidna.

33 Iti maika-15 nga aldaw iti maikawalo a bulan, ti aldaw a mismo a pinilina, napan idiay Betel ket nagpuor iti daton iti altar kas pangrambakna iti fiesta nga intudingna nga agpaay kadagiti Israelita.

1 Bayat ti panagtakder ni Jeroboam iti sangoanan ti altar idiay Betel tapno mangidatag iti daton a mapuoran, simmangpet ti maysa a profeta a naggapu idiay Juda. Bilin ni Yahweh

2 ngailunodna ti altar: “O altar, altar, daytoy ti sao tiApo: ‘Addanto ubing nga agnagan iti Josias a mayanak iti familia ni David. Papatayennanto ditoy dagiti papadi nga agserserbi kadagiti altar kadagiti nangato a lugar, isuda nga agidatdatag kenka kadagiti daton a mapuoran. Agpuorto kadagiti tultulang ti tao iti rabawmo.’”

3 Intuloy ti profeta, “Marakrakto daytoy nga altar ket maiwaristo dagiti dapuna. Daytoyto ti pakaammoanyo a nagsao tiApokaniak.”

4 Idi mangngeg ni Ari Jeroboam daytoy, intudona ti profeta sana imbilin, “Tiliwenyo dayta a tao!” Ngem dagus a timmangken ti inyunnatna nga imana ket dinan makukot.

5 Pagammoan, narba ti altar ket naiwariswaris dagiti dapu kas impadto ti profeta iti nagan ni Yahweh.

6 Kinuna ti ari kenkuana, “Pangngaasim, ta ikararagannak itiApoa Diosmo ket dawatem kenkuana a paimbagenna ti imak.”

Nagkararag ti profeta ket naisubli ti sigud a kasasaad ti ima ti ari.

7 Kinuna ti ari, “Awisenka nga umay mangan idiay balay. Gunggonaanka iti inaramidmo.”

8 Ngem insungbat ti profeta, “Uray pay itedmo ti kagudua ti kinabaknangmo, saanak a kumuyog kenka. Saanak met a mangan wenno uminum ditoy.

9 Binilinnak tiApoa diak mangan wenno uminum iti uray ania ket iti panagawidko, diak magna iti dalan a nagnaak nga immay.”

10 Saan ngarud a nagna ti profeta iti dalan a nagnaanna. Sabali a dalan ti sinurotna.

Ti Lakay a Profeta a Taga-Betel

11 Kadagidi a tiempo, adda lakay a profeta nga agnaed idiay Betel. Simmangpet dagiti annakna a lallaki,ket impadamagda kenkuana ti inaramid ti profeta a taga-Juda iti dayta nga aldaw ken ti imbagana iti ari.

12 “Sadino ti nagnaanna itay pumanaw?” sinaludsodna kadakuada. Impakitada kenkuanati dalan

13 ket imbagana a silyaanda ti asnona. Nagtungpalda ket simmakay ti lakay

14 tapno kamakamenna ti profeta a taga-Juda. Nasarakanna ti profeta nga agtugtugaw iti sirok ti maysa a kayo a lugo. “Sika kadi ti profeta a taga-Juda?” sinaludsodna.

“Wen, siak,” insungbat ti lalaki.

15 “Umayka idiay balay ta manganka,” kinunana.

16 Ngem insungbat ti profeta, “Diak mabalin ti agsubli ket umayak idiay balayyo wenno patgan ti awismo. Ken saan a mabalin a makipangan wenno makiinumak kenka ditoy

17 ta binilinnak tiApoa diak mangan wenno uminum iti uray ania ken saanak a magna iti nagnaak nga immay.”

18 Kinuna ti lakay a profeta a taga-Betel, “Profetaak met a kas kenka. Binilin tiApoti maysa nga anghel a nangibaga kaniak a yawidka tapno sangailienka.” Ngem agul-ulbod ti lakay a profeta.

19 Simmurot ngarud ti profeta a taga-Juda iti lakay a profeta ket nakipangan kenkuana.

20 Idi mangmanganda, dimteng ti sao tiApoiti lakay a profeta

21 ket imbagana iti profeta a taga-Juda, “Kuna tiApoa dika nagtungpal kenkuana ket dimo inaramid ti imbilinna.

22 Nagsublika ketdi a nangan iti lugar nga imbagana a dimo panganan. Gapu iti daytoy, mapapataykanto ket dinto maikali ti bangkaymo iti tanem ti familiam.”

23 Kalpasan ti pannanganda, sinilyaan ti lakay ti asno a pagsakayan ti profeta a taga-Juda.

24 Iti dalanna nga agawid, dinarup ti maysa a leon a nangpatay kenkuana. Naiwalang ti bangkayna iti dalan ket nagtakder ti asno ken ti leon iti abayna.

25 Adda sumagmamano a lallaki a limmabas. Nakitada ti bangkay iti dalan ken ti leon iti asideg. Idi dumtengda idiay Betel a pagnaedan ti lakay a profeta, impadamagda ti nakitada.

26 Idi madamag ti lakay a profeta ti napasamak, kinunana, “Isu dayta ti profeta a nangsalungasing iti bilin tiApo! Iti kasta, imbaon tiApoti leon a mangdarup kenkuana ket patayenna a kas imbagana.”

27 Binilinna dagiti annakna a silyaanda ti asnona. Nagtungpalda

28 ket nagsakay ti profeta a pimmanaw. Nasarakanna ti bangkay iti dalan; agtatakder pay laeng ti asno ken ti leon iti abayna. Saan a kinnan ti leon ti bangkay ket dina inan-ano ti asno.

29 Binagkat ti lakay a profeta ti bangkay sana insakay iti asno ket insublina idiay Betel tapno dung-awan ken itabonna.

30 Inkalina ti bangkay iti tanem ti familia ket dinung-awanda kadagiti annakna a kunkunana, “Ay, kabsatko, kabsatko!”

31 Kalpasan ti pumpon, kinuna ti profeta kadagiti annakna, “Inton matayak, itabondak iti daytoy a tanem ket yabayyo ti bangkayko iti bangkayna.

32 Awan duadua a matungpal ti imbagana a bilin tiApoa maibusor iti altar ti Betel ken iti amin a pagdaydayawan kadagiti ili ti Samaria.”

Ti Kadaksan a Basol ni Jeroboam

33 Saan latta nga insardeng ni Jeroboam nga ari ti Israel dagiti dakes nga aramidna. Intultuloyna ti nangdutok kadagiti papadi a nagtaud kadagiti gagangay a familia nga agserbi kadagiti altar a binangonna. Ikonsagrarna a kas padi ti siasinoman nga agtarigagay nga agpadi.

34 Daytoy ti nakaigapuan ti pannakadadaelna ken naan-anay ti namimpinsan a pannakapukaw ti kaputotanna.

Matay ti Anak ni Jeroboam

1 Iti dayta a tiempo, nagsakit ni Abias nga anak ni Jeroboam.

2 Kinuna ni Jeroboam iti asawana, “Manglimlimoka ket inka idiay Silo a pagnaedan ni profeta Ahija, daydi nagkuna nga agariakto iti Israel.

3 Mangitugotka iti sangapulo a tinapay, sumagmamano a bibingka ken sangaputik a diro. Saludsodem kenkuana no ania ti mapasamak iti anakta ket ibagananto kenka.”

4 Napan ti asawa ni Jeroboam iti balay ni Ahija idiay Silo. Saanen a makakita ni Ahija gapu iti kinalakayna.

5 Naibagan ni Yahweh kenkuana nga umay ti asawa ni Jeroboam tapno agdamag kenkuana maipapan iti masakit nga anakna. Ket imbaga ni Yahweh no ania ti sawen ni Ahija.

Idi sumangpet, nagpammarang a saan nga isu ti asawa ni Jeroboam.

6 Ngem idi mangngeg ni Ahija ti arimpadekna iti ruangan, kinuna ti profeta, “Sumrekka. Ammok a sika ti asawa ni Jeroboam. Apay pay laeng a manglimlimoka? Adda dakes nga ipadamagko kenka.

7 Inka ibaga ken ni Jeroboam a kastoy ti kuna kenkuana tiApoa Dios ti Israel: ‘Pinilika kadagiti tattao ket insaadka a mangituray kadagiti tattaok nga Israelita.

8 Innalak ti pagarian kadagiti kaputotan ni David ket intedko kenka. Ngem dimo tinulad ni adipenko a David a naan-anay idi ti kinapudnona kaniak, tinungpalna dagiti bilinko ket dagiti laeng anamongak ti inaramidna.

9 Nakarkaro nga adayo ti basolmo ngem dagiti basol dagiti sinarunom nga agturay. Linaksidnak ket pinagpungtotnak gapu kadagiti inaramidmo a didiosen ken imahen a pagdaydayawan.

10 Gapuiti daytoy, yegko ti didigra iti familiam. Patayek amin a lallaki a kaputotam, ubing man wenno lakay. Pukawek ti familiam; kasdanto la rugit a makaykay a mamimpinsan.

11 Kanento dagiti aso ti siasinoman a kameng ti familiam a matay iti uneg ti siudad. No addanto matay kadakuada iti away, kanento met dagiti buitre. Siak, ni Yahweh, ti nangibaga iti daytoy.’”

12 Intuloy ni Ahija a kinuna iti asawa ni Jeroboam, “Agawidkan. Apaman a sumrekka iti ili, matay ti anakmo.

13 Dung-awanto dagiti amin nga Israelita ket dumar-aydanto iti pannakaipumponna. Isunto laeng ti kameng ti familia ni Jeroboam a nasayaat ti pannakaitabonna gapu ta adda kinaimbag a nasarakan kenkuana tiApoa Dios ti Israel.

14 Mangisaadto tiApoiti maysa nga ari a mangituray iti Israel a manggibus iti panagturay dagiti kaputotan ni Jeroboam.

15 Dusaento tiApoti Israel ket kaslanto runo nga agpigpigerger iti agay-ayus a danum. Parutennanto dagiti Israelita iti daytoy nabaknang a daga nga intedna kadagidi kapuonanda, ket iwarawarananto ida iti labes ti Karayan Eufrates gapu ta pinagpungtotda iti panagaramidda kadagiti imahen ni Asera a diosa.

16 Baybay-anto tiApoti Israel gapu ta nagbasol ni Jeroboam ket insungsongna nga agbasol dagiti Israelita.”

17 Nagsubli ti asawa ni Jeroboam idiay Tirza. Apaman a simrek iti balayna, natay ti ubing.

18 Dinung-awan dagiti Israelita ti ubing ket intabonda a kas imbaga ni Yahweh ken ni profeta Ahija nga adipenna.

Matay ni Jeroboam

19 Nailanad itiPakasaritaan dagiti Ari ti Israelti dadduma a pasamak idi panawen ni Ari Jeroboam, dagiti nakigubgubatanna ken no kasano ti panagturayna.

20 Duapulo ket dua a tawen a nagari ni Jeroboam. Natay ket naitabon. Ni Nadab nga anakna ti simmukat kenkuana.

Ni Rehoboam nga Ari ti Juda

21 Uppat a pulo ket maysa ti tawen ni Rehoboam nga anak ni Solomon idi maisaad nga ari ti Juda. Sangapulo ket pito a tawen a nagturay idiay Jerusalem, ti siudad a pinili ni Yahweh iti amin a sakup ti Israel a pagdaydayawan kenkuana. Ni Naama a taga-Ammon ti ina ni Rehoboam.

22 Nagbasol dagiti tattao ti Juda ken ni Yahweh. Ad-adu ti inaramidda a nakaigapuan ti panagpungtot ni Yahweh kadakuada ngem ti amin nga inaramid dagidi kapuonanda.

23 Nangbangondakadagiti pagdaydayawanda kadagiti didiosen. Iti tapaw dagiti turod ken iti linong dagiti narukbos a kayo, nagipatakderda kadagiti batbato ken adigi a pagdaydayawan.

24 Ketadda pay dagiti lallaki ken babbai nga agserserbi a kas balangkantis kadagita a pagdaydayawan dagiti pagano. Tinulad dagiti tattao ti Juda ti amin a nakababain nga aramid dagiti tattao a pinagtalaw ni Yahweh idi sumrek dagiti Israelita iti daga.

25 Itimaikalima a tawen a panagturay ni Rehoboam, rinaut ni Sisak nga ari ti Egipto ti Jerusalem.

26 Innalanati amin a gameng iti Templo ken iti palasio; sinamsamna amin agraman dagiti balitok a kalasag nga inaramid ni Solomon.

27 Nagpaaramid ni Ari Rehoboam iti sumagmamano a kalasag a bronse a kas sukatda ket impaaywanna kadagiti ofisiales dagiti guardia ti ruangan ti palasio.

28 Tunggal sumrek ni Rehoboam iti Templo, awiten dagiti guardia dagiti kalasag sada met la isubli iti kuarto dagiti guardia.

29 Nailanad ti dadduma nga inaramid ni Ari Rehoboam iti libro a napauloan itiPakasaritaan dagiti Ari ti Juda.

30 Iti las-ud daytoy a tiempo, kankanayon ti panaggubat da Rehoboam ken Jeroboam.

31 Idi matay ni Rehoboam, naitanem idiay Siudad ni David ket simmukat kenkuana ni Abias nga anakna a kas ari.

Ni Abias nga Ari ti Juda

1 Iti maika-18 a tawen a panagturay ni Ari Jeroboam iti Israel, nangrugi met a nagari ni Abias idiay Juda.

2 Tallo a tawen a nagturay ni Abias idiay Jerusalem. Ni Maaca ti inana nga anak ni Absalom.

3 Dakes dagiti inaramidna a kas iti daydi amana ket saan a naan-anay ti kinapudnona ken ni Yahweh a Diosna a kas iti kinapudno ni David nga apongna-iti-tuod.

4 Ngemgapu iti daydi David, naparaburan ni Abias iti anak nga agturayto a sumaruno kenkuana iti Jerusalem ket pagbalinenna a natalged ti Jerusalem.

5 Inaramiddaytoy ni Yahweh gapu ta nalinteg daydi David iti imatangna ket pulos a dina sinukir ti aniaman a bilinna, malaksid ti maipapan iti inaramidna ken ni Uria a Heteo.

6 Itilas-ud ti panagturay ni Abias, kankanayon ti panaggubat da Rehoboam ken Jeroboam.

7 Nailanad itiPakasaritaan dagiti Ari ti Judati dadduma a pasamak bayat ti panagturay ni Abias.

8 Natay ni Abias ket naitanem idiay Jerusalem. Ni Asa nga anakna ti simmukat kenkuana nga ari.

Ni Asa nga Ari ti Juda

9 Iti maika-20 a tawen a panagturay ni Ari Jeroboam iti Israel, nangrugi met a nagari ni Asa idiay Juda.

10 Uppat a pulo ket maysa a tawen a nagturay ni Asa idiay Jerusalem. Ni Maaca nga anak ni Absalom ti apongna a baket.

11 Nalinteg ti aramid ni Asa iti imatang ni Yahweh a kas iti daydi David nga apongna-iti-tuod.

12 Pinagtalawnaiti pagarianna amin dagiti dakes a lallaki ken babbai nga agserserbi a balangkantis kadagiti pagdaydayawan dagiti pagano ket inikkatna amin a didiosen nga inaramid dagiti sinarunona a nagturay.

13 Inikkatna ken ni apongna a Maaca ti saadna a reyna gapu ta nagpaaramid ti baket iti makarimon nga imahen para iti panagdaydayaw ken ni Asera a diosa ti nabunga nga apit. Dinadael ni Asa ti imahen sana pinapuoran iti asideg ti Waig ti Kidron.

14 Uray no dina rinebba dagiti pagdaydayawan dagiti pagano, nagtalinaed ni Asa a napudno ken ni Yahweh iti unos ti panagbiagna.

15 Inkabilna iti Templo dagiti alikamen nga indaton daydi amana iti Dios agraman dagiti alikamen a pirak ken balitok a mismo nga indatonna.

16 Kankanayon ti panaggubat da Ari Asa ti Juda ken ni Ari Baasa ti Israel bayat ti panagturayda.

17 Rinaut ni Baasa ti Juda ket sinarikedkedanna ti Rama tapno malapdan ti iseserrek ken iruruar iti Juda.

18 Daytoy ti gapuna nga innala ni Ari Asa ti amin a pirak ken balitok a nabati iti Templo ken iti palasio ket pinaipanna dagitoy idiay Damasco ken ni Ben-hadad nga ari ti Siria, ti anak ni Tabrimmon ken apoko ni Hezion. Adda surat nga impakuyogna kadagiti naibaon nga ofisialesna a kastoy ti linaonna:

19 “Kayatko nga agkaduata a kas kadagidi ammata. Isagutko kenka dagitoy a pirak ken balitok. Ita, waswasem ti pannakitulagmo ken ni Ari Baasa tapno pumanaw iti sakupko.”

20 Immanamong ni Ari Ben-hadad iti singasing ni Asa. Imbaonna dagiti ofisialesna ken dagiti armadada a nangraut kadagiti siudad ti Israel. Pinarmekda ti Ijon, Dan, Abelmet-Maaca, ti Kinneret agraman ti entero a sakup ti Neftali.

21 Idi madamag ni Ari Baasa ti napasamak, insardengna a sinarikedkedan ti Rama ket napan idiay Tirza.

22 Nangipaulog ni Ari Asa iti maysa a bilin iti entero a Juda. Imbilinna ti itutulong ti amin a mangbunag kadagiti bato ken kaykayo nga inaramat ni Baasa iti panangsarikedkedna iti Rama. Nausar dagitoy a materiales iti panangsarikedked ni Asa iti Mizpa ken iti Geba, maysa nga siudad iti sakup ti Benjamin.

23 Nailanad itiPakasaritaan dagiti Ari ti Judati dadduma a pasamak iti panagturay ni Ari Asa, dagiti gapuananna a pakakitaan iti kinaturedna ken dagiti ili a sinarikedkedanna. Ngem idi lakayen, adda sakit a kimpet iti sakana a nakaigapuan ti panagpilayna.

24 Natay ni Asa. Naitanem idiay Jerusalem ket ni Jehosafat nga anakna ti simmukat kenkuana nga ari.

Ni Nadab nga Ari ti Israel

25 Iti maikadua a tawen a panagturay ni Asa nga ari ti Juda, naisaad met nga ari ti Israel ni Nadab nga anak ni Jeroboam. Dua a tawen ti panagturay ni Nadab.

26 Kas ken ni amana a sinarunona a nagari, nagbasol met ken ni Yahweh ket insungsongna nga agbasol ti Israel.

27 Insikat ni Baasa nga anak ni Ahija iti tribu ti Isacar ni Ari Nadab. Pinatayna ti ari idi madama a rauten ni Nadab ken ti armadana ti siudad ti Gebbeton iti sakup ti Filistia.

28 Napasamak daytoy idi maikatlo a tawen a panagturay ni Asa nga ari ti Juda. Ngarud, ni Baasa ti simmukat ken ni Nadab nga ari ti Israel.

29 Dinagdagusnaa rinugian ti nagpapatay kadagiti amin a kameng ti familia ni Jeroboam. Kas imbaga ni Yahweh iti adipenna a ni profeta Ahija a taga-Silo, napapatay ti amin a kameng ti familia ni Jeroboam—awan ti nakalasat.

30 Napasamak daytoy agsipud ta pinagpungtot ni Jeroboam ni Yahweh a Dios ti Israel gapu kadagiti basolna ken ti panangisungsongna nga agbasol ti Israel.

31 Nailanad itiPakasaritaan dagiti Ari ti Israelti dadduma a pasamak iti panagturay ni Nadab.

32 Kanayon ti panaggubgubat da Asa nga ari ti Juda ken Baasa nga ari ti Israel iti unos ti panagturayda.

Ni Baasa nga Ari ti Israel

33 Iti maikatlo a tawen a panagturay ni Asa nga ari ti Juda, naisaad ni Baasa nga anak ni Ahija nga ari ti amin nga Israel ket 24 a tawen a nagturay idiay Tirza.

34 Kas ken ni Ari Jeroboam a sinarunona, nagbasol met ni Baasa ken ni Yahweh ket insungsongna nga agbasol ti Israel.

1 Nagsao ni Yahweh ken ni profeta Jehu nga anak ni Hanani ket imbagana ti mensahena nga agpaay ken ni Baasa:

2 “Intan-okka manipud iti tapok. Pinagbalinka a pangulo dagiti tattaok nga Israelita ngem tinuladmo ni Jeroboam ket insungsongmo nga agbasol dagiti tattaok. Nagpungtotak gapu kadagiti basolda

3 ket daytoy ti gapuna a pukawenka ken ti familiam a kas iti inaramidko ken ni Jeroboam.

4 Kanento dagiti aso ti siasinoman a kameng ti familiam a matay iti uneg ti siudad ket dagitinto met buitre ti mangan iti siasinoman kadakuada a matay iti away.”

5 Nailanad itiPakasaritaan dagiti Ari ti Israelti dadduma a pasamak iti panagturay ni Baasa ken ti amin a gapuananna a pakakitaan ti kinaturedna.

6 Idi natay ni Baasa, naitabon idiay Tirza ket ni Ela nga anakna ti simmukat kenkuana nga ari.

7 Imbaon ni Yahweh ni profeta Jehu tapno ipakaammona ken ni Baasa ti pangngeddengna a maibusor kenkuana ken iti familiana. Ngamin, pinagpungtotna ni Yahweh gapu ta malaksid iti panangtuladna kadagiti dakes nga inaramid ni Ari Jeroboam, pinatayna pay ti amin a kameng ti familia ni Jeroboam.

Ni Ela nga Ari ti Israel

8 Iti maika-26 a tawen a panagturay ni Asa nga ari ti Juda, naisaad met ni Ela nga anak ni Baasa nga ari iti Israel ket nagturay idiay Tirza iti dua a tawen.

9 Maysa kadagiti ofisialesna ti nangisikat a mangpapatay kenkuana. Isu ni Zimri a pangulo ti kagudua ti bilang dagiti soldado nga agar-aramat kadagiti lugan a pakigubat. Iti maysa nga aldaw idiay Tirza, idi mangrugi a mabartek ti ari iti balay ni Arza a mayordomo iti palasio,

10 simrek ni Zimri iti balay ket pinapatayna ni Ela. Ni Zimri ti simmukat ken ni Ela nga ari. Napasamak daytoy iti maika-27 a tawen a panagturay ni Asa nga ari ti Juda.

11 Apaman a naisaad ni Zimri nga ari, pinatayna ti amin a kameng ti familia ni Baasa. Napapatay ti amin a lallaki a kabagian ni Baasa agraman dagiti gagayyemna.

12 Ngarud, natungpal ti imbaga ni Yahweh ken ni profeta Jehu maipapan ken ni Baasa; pinatay ni Zimri ti entero a familia ni Baasa.

13 Gapu iti panagdaydayawda kadagiti didiosen ken gapu iti panangisungsongda nga agbasol ti Israel, nagpungtot ni Yahweh a Dios ti Israel ken ni Baasa ken ni anakna nga Ela.

14 Nailanad itiPakasaritaan dagiti Ari ti Israelti dadduma a pasamak iti panagturay ni Ela.

Ni Zimri nga Ari ti Israel

15 Iti maika-27 a tawen a panagturay ni Asa nga ari ti Juda, pito nga aldaw a nagari ni Zimri idiay Tirza iti panangiturayna iti Israel. Iti dayta a tiempo, madama ti pananglakub ti armada ti Israel ti siudad ti Gebbeton iti sakup ti Filistia.

16 Idi madamagda nga insikat ni Zimri ti ari ket pinatayna, dinagdagusda nga insaad ni Omri a heneralda nga ari iti Israel.

17 Pimmanaw ni Omri ken dagiti buyotna idiay Gebbeton ket napanda linakub ti Tirza.

18 Idi makita ni Zimri a naparmeken ti siudad, napan iti akin-uneg a sarikedked ti palasio sana pinuoran ti palasio ket natay ni Zimri

19 gapu kadagiti basolna ken ni Yahweh. Insungsongna nga agbasol ti Israel kas iti inaramid ni Jeroboam.

20 Nailanad itiPakasaritaan dagiti Ari ti Israelti dadduma a pasamak iti panagturay ni Zimri agraman ti pakasaritaan ti pannakikumplotna a mangagaw iti turay.

Ni Omri nga Ari ti Israel

21 Nabingay dagiti tattao ti Israel iti dua a bunggoy. Maysa a bunggoy ti kimmanunong ken ni Tibni nga anak ni Ginat ti maisaad nga ari; ni met Omri ti kinanunongan ti sabali.

22 Iti kamaudiananna, nangabak ti bunggoy ni Omri. Natay ni Tibni ket nagari ni Omri.

23 Ngarud, iti maika-31 a tawen a panagturay ni Asa nga ari ti Juda, naisaad ni Omri nga ari iti Israel ket 12 a tawen a nagturay. Iti umuna nga innem a tawen, idiay Tirza ti nagturayanna.

24 Kalpasanna, ginatangna ti turod ti Samaria iti 6,000 a bagi ti pirak iti maysa a tao nga agnagan iti Semer. Sinarikedkedan ni Omri ti turod, nangbangon iti maysa nga ili sadiay a pinanagananna iti Samaria a naadaw iti nagan ni Semer a sigud nga akinkukua iti turod.

25 Ngem dakdakes ti inaramid ni Omri iti imatang ni Yahweh, ket ad-adu ti basolna ngem ti siasinoman kadagiti sinarunona nga agturay.

26 Tinuladna dagiti inar-aramid ni Jeroboam. Insungsongna dagiti tattao nga agdaydayaw kadagiti didiosen, isu a nakapungtot kenkuana ni Yahweh a Dios ti Israel.

27 Nailanad iti libro a napauloan itiPakasaritaan dagiti Ari ti Israelti dadduma a pasamak iti panagturay ni Omri ken dagiti gapuananna a pakakitaan ti kinaturedna.

28 Natay ni Omri ket naitanem idiay Samaria. Ni Ahab nga anakna ti simmukat kenkuana nga ari.

Ni Ahab nga Ari ti Israel

29 Iti maika-38 a tawen a panagturay ni Asa nga ari ti Juda, naisaad ni Ahab nga anak ni Omri a kas ari ti Israel. Nagturay ni Ahab idiay Samaria iti 22 a tawen.

30 Nakarkaro ti basolna ken ni Yahweh ngem iti siasinoman kadagidi sinarunona a nagturay.

31 Saan pay a naragsakan iti panangituloyna kadagiti aramid ni Ari Jeroboam: inasawana ni Jezebel nga anak ni Etbaal nga ari ti Sidon ket nagdaydayaw ken ni Baal a didiosen.

32 Nangbangon ni Ahab iti templo a pagdaydayawan ken ni Baal idiay Samaria. Nangaramid iti altar ni Baal ket inkabilna iti uneg ti templo.

33 Nangipatakder pay iti imahen ni Asera a maysa a diosa. Ad-adu ti inaramidna a namagpungtot ken ni Yahweh a Dios ti Israel ngem iti amin nga ari ti Israel a sinarunona.

34 Bayatti panagturay ni Ahab, binangon manen ni Hiel a taga-Betel ti Jerico. Kas impakaammo ni Yahweh ken ni Josue nga anak ni Nun, natay ni Abiram nga inauna nga anak ni Hiel, gapu iti panangisaadna iti fondasion ti Jerico. Natay met ni Segub, ti inaudi, idi mabangon dagiti ruangan ti siudad.

Ipakaammo ni Elias ti Idadateng ti Igaaw

1 Addaprofeta nga agnagan iti Elias a taga-Tisbe idiay Galaad. Kinunana ken ni Ari Ahab, “Iti nagan tiApoa sibibiag a Dios ti Israel, isu a pagserserbiak, isapatak nga awanto ti linnaaw wenno tudo kadagitoy umay a tawen agingga nga ibagak nga adda agtinnag.”

2 Kalpasanna, kinuna ni Yahweh ken ni Elias,

3 “Pumanawka ditoy ket inka aglemmeng iti asideg ti Waig ti Kerit iti daya ti Jordan.

4 Ti waig ti paggapuan ti danum nga inumem ket binilinko dagiti wak a mangyeg iti kanem sadiay.”

5 Tinungpal ni Elias ti bilin tiApo. Napan nagnaed iti waig ti Kerit.

6 Tunggal bigat ken rabii, mangyeg dagiti wak iti tinapay ken karne a taraonna. Danum ti waig ti inin-inumna.

7 Saan a nagbayag, nagmaga ti Waig gapu iti kaawan ti tudo.

Ni Elias ken ti Babai a Balo idiay Sarefat

8 Kinuna ni Yahweh ken ni Elias,

9 “Ita,inka iti ili ti Sarefat iti asideg ti Sidon ket agyanka sadiay. Adda maysa a balo nga agnaed sadiay a binilinko a mangpakan kenka.”

10 Napan ni Elias idiay Sarefat ket idi makadanon iti pagserkan ti ili, nakakita iti maysa a balo a madama a mangaykayo. “Pangngaasim ta painumennak,” kinunana iti babai.

11 Idi mapan mangala iti danum, impakamakam ni Elias, “Yalaannak met koma iti sangkabassit a tinapay.”

12 Insungbat ti babai, “Ammo tiApoa sibibiag a Diosmo, nga awan a pulos ti tinapayko. Sangarakem la nga arina iti burnay ken sangkabassit a lana ti olibo iti garapon ti adda kaniak. Mangaykayoak tapno adda panglutok iti sangkabassit a kanenmi iti anakko a lalaki. Daytanto ti maudi a pannanganmi ta mataykaminton iti bisin.”

13 “Dika agdanag,” kinuna ni Elias kenkuana, “Ala, inka lutoenen ti kanenyo nga agina. Ngem yaramidannak pay nga umuna iti sangkabassit a tinapay iti adda kenka nga arina samo yeg kaniak. Kalpasanna, lutoem ti nabati tapno adda kanenyo.

14 Ngamin, kastoy ti kuna tiApoa Dios ti Israel, ‘Dinto maibus ti arina iti burnay wenno maatian ti garapon iti lana sakbay iti aldaw a siak, ni Yahweh, yegko ti tudo.’”

15 Napan ti balo ket inaramidna ti imbaga kenkuana ni Elias. Adda umanay a taraonda amin iti adu nga aldaw.

16 Kas inkari ni Yahweh ken ni Elias, saanda a naibusan iti arina ken lana.

17 Iti saan a mabayag kalpasanna, nagsakit ti anak ti balo. Dimmegdeg a dimmegdeg ti kasasaadna agingga a natay.

18 Kinuna ti babai ken ni Elias, “Tao ti Dios, apay aya nga inaramidmo kaniak daytoy? Immayka kadi ditoy tapno ipalagipmo dagiti basolko ket iti kasta, yegmo ti ipapatay ti anakko?”

19 “Itedmo kaniak ti anakmo,” kinuna ni Elias. Innalana ti ubing kadagiti takiag ti inana sana impan iti akingngato a kuarto a pagturturoganna ket impaiddana iti katre.

20 Inkararag ni Elias iti napigsa: “OApoa Diosko, apay a dinidigram daytoy a balo? Naanus unay a mangtaripato kaniak ket ita pinataymo metten ti anakna!”

21 Kalpasanna,namitlo a nagpakleb ni Elias iti bagi ti ubing sana inkararag: “OApoa Diosko, isublim koma ti kararua daytoy nga ubing!”

22 Impangag ni Yahweh ti kararag ni Elias. Nangrugi a naganges manen ti ubing ket nagungar.

23 Inyulog ni Elias ti ubing ket impanna iti inana. Kinunana iti balo, “Kitaem ket sibibiag ti anakmo!”

24 Insungbat ti babai, “Ita, mapnekakon a maysaka a tao ti Dios ket pudno nga agtaud itiApoti aniaman nga ibagam!”

Ni Elias ken dagiti Profeta ni Didiosen a Baal

1 Kalpasan ti sumagmamano nga aldaw, iti maikatlo a tawen a panagigaawna, kinuna ni Yahweh ken ni Elias, “Inka dumatag ken ni Ari Ahab, ta yegkon ti tudo iti daytoy a daga.”

2 Napan ngarud ni Elias.

Ita, kapalalo ti panagbisin idiay Samaria.

3 Inayaban ni Ahab ni Abdias a mayordomo ti palasio. (Napasnek ni Abdias nga agdaydayaw ken ni Yahweh.

4 Idi madama ti panagpapatay ni Jezebel kadagiti profeta ni Yahweh, innala ni Abdias ti 100 kadakuada, ket inlemmengna ida iti dua a rukib—50 iti tunggal maysa. Inikkanna ida iti kanenda ken danum nga inumenda.)

5 Kinuna ni Ahab ken ni Abdias, “Inta kitaenti tunggal ubbog ken waig ta bareng makasarakta ti ruot nga umanay a kanen dagiti kabalio ken mulo tapno saanda a matay. Nalabit a saanen a masapul a patayentayo dagiti animaltayo.”

6 Nagnumoanda no ania a paset ti daga ti sursoren ti tunggal maysa ket nagsinada iti turongen.

7 Bayat ti pannagna ni Abdias, pagammoan ta nasabatna ni Elias. Nabigbigna ni Elias ket nagtamed sana sinaludsod, “Pudno kadi a sika ni Elias, apo?”

8 “Wen, siak. Inka ibaga iti apom nga ari nga addaak ditoy,” insungbat ni Elias.

9 “Adda kadi dakes nga inaramidko ta isarsaraknak a mapapatay iti ima ni Ari Ahab?” insungbat ni Abdias.

10 “Iti nagan tiApoa sibibiag a Diosmo, isapatak a pinasapsapulnaka ti ari iti amin a pagilian ti lubong. No maibaga kenkuana nga awanka iti maysa a pagilian, saan a mamati no di agsapata ti agturay iti dayta a pagilian a saanka a mabirokan.

11 Ket ita, ibaonnak a mangibaga kenkuana nga addaka ditoy?

12 Ngem amangan ketdi nga apaman a makapanawak, alaennaka ti espiritu tiAposanaka ipan iti lugar nga awan ti makaammo. No ibagak ken ni Ahab nga addaka ditoy ket dinakanto mabirokan, papapataynakto. Laglagipem a napasnekak nga agdaydayaw itiApomanipud pay idi ubingak.

13 Dimo aya nadamag nga idi imbilin ni Jezebel ti pannakapapatay dagiti profeta tiApo, inlemmengko ti sangagasut kadakuada kadagiti kueba iti dua a grupo a saglilimapulo ket inikkak ida iti kanenda ken danum nga inumenda?

14 Ngarud, kasano nga innak ibaga iti ari nga addaka ditoy? Awan duadua a patayennak!”

15 Insungbat ni Elias, “Iti nagan tiApoa Mannakabalin-amin a pagserserbiak, ikarik a dumatagak iti ari ita nga aldaw.”

16 Napan ngarud ni Abdias ken ni Ari Ahab ket imbagana ti kaadda ni Elias. Nagrubbuat ni Ahab a mapan mangsarak ken ni Elias.

17 Idi makitana ti profeta, kinunana, “A, addaka gayam, sika a kadaksan a mangrirriribuk iti Israel!”

18 “Saan a siak ti mangrirriribuk,” insungbat ni Elias. “Sika…dakayo nga agama. Salsalungasingenyo dagiti bilin tiApoken agdaydayawkayo kadagiti ladawan ni didiosen a Baal.

19 Ita, ummongem dagiti amin nga Israelita tapno agkikitakami idiay Bantay Carmel. Itugotmo met dagiti 450 a profeta ni Baal ken dagiti 400 a profeta ni Asera a diosa a tartaraonan ni Reyna Jezebel.”

20 Inummong ngarud ni Ahab dagiti amin nga Israelita ken dagiti profeta ni Baal idiay Bantay Carmel.

21 Immasideg ni Elias kadagiti tattao ket kinunana, “Kaano nga ikkatenyo ti panagduaduayo? No tiApoti Dios, agdaydayawkayo kenkuana; ngem no ni Baal isu ti Dios, agdaydayawkayo kenkuana!” Ngem pulos nga awan ti nasao dagiti tattao.

22 Ket kinuna ni Elias, “Sisiak laeng ti nabati a profeta tiApongem adda 450 a profeta ni Baal.

23 Mangyegkayo iti dua a toro a baka. Alaen dagiti profeta ni Baal ti maysa, patayenda sada rangrangkayen ket iparabawda iti kayo a pagsungrod—ngem dida pasgedan. Kasta met ti aramidek iti sabali a baka.

24 Kalpasanna, bay-anyo nga agkararag dagiti profeta ni Baal iti didiosenda ket agkararagak met itiApo. Ti mangyeg iti apuy a kas sungbatna iti kararag—isu ti Dios.” Impukkaw dagiti tattao ti yaanamongda.

25 Kinuna ni Elias kadagiti profeta ni Baal, “Yantangay ta adukayo, mangalakayo iti baka ket dakayo ti umuna a mangidaton. Agkararagkayo iti diosyo ngem diyo pasgedan ti kayo.”

26 Innalada ti baka a nayeg kadakuada, insaganada ket nagkararagda ken ni Baal manipud iti agsapa agingga iti tengnga ti aldaw. Impukkawda, “Ipangagnakami, Baal!” ket nagsasalada iti lawlaw ti altar a binangonda. Ngem awan ti sungbat a naurayda.

27 Iti tengnga ti aldaw, rinugian ni Elias ti nangrabrabak kadakuada, “Ipigpigsayo ti agkararag! Maysa a dios ni Baal! Nalabit nga agar-arapaap wenno napan immigid wenno napan nagbiahe. Wenno nalabit a matmaturog ket masapul a riingenyo!”

28 Ngarud, impigpigsa dagiti profeta ti nagkararag. Sinugsugatda dagiti bagida iti imuko ken daga, kas mayannurot iti ugalida, agingga a nagsayasay ti darada.

29 Nagaarimbangaw ken nagsaosaoda a kasda la agam-amangaw agingga iti malem. Ngem awan ti sungbat a naurayda. Awan ti pakakitaan ti pannakaipangagda.

30 Kinuna ni Elias kadagiti tattao, “Umasidegkayo kaniak,” ket immasidegda kenkuana. Rinugianna a tinarimaan ti narba nga altar ni Yahweh.

31 Nangalaiti sangapulo ket dua a bato, maysa ti mangibagi iti tunggal tribu dagiti kaputotan ni Jacob, ti tao a pinanaganan ni Yahweh iti Israel.

32 Dagitoy a bato ti inaramatna iti panangbangonna manen iti altar a pagdaydayawan ken ni Yahweh. Nangkali iti kanal iti aglikmut ti altar. Aglaon daytoy a kanal iti dandani uppat a galon a danum.

33 Inkabilna dagiti kayo iti altar, rinangrangkayna ti baka ket imparabawna kadagiti kayo. Kinunana, “Punnoenyo ti uppat a karamba iti danum ket ibuyatyo iti daton ken iti kayo.” Nagtungpalda

34 ket kinunana, “Piduaenyo”—ket nagtungpalda. “Maminsan pay,” kinunana—ket nagtungpalda.

35 Nagayus ti danum iti likmut ti altar agingga a napno ti kanal.

36 Idi dumteng ti oras a panagidaton iti malem, napan ni profeta Elias iti sango ti altar ken inkararagna, “OApoa Dios da Abraham, Isaac ken Jacob, ipaneknekmo itan a sika ti Dios ti Israel. Wen, iparangarangmo a siak ti adipenmo ket imbilinmo nga aramidek amin dagitoy.

37 Sungbatannak, OApo, sungbatannak tapno maammoan dagitoy a tattao a sika,Apo, ti Dios a mangisubli kadakuada kenka.”

38 Nangitinnag ni Yahweh iti apuy ket nauram a namimpinsan ti daton, dagiti kayo ken dagiti bato; nakset ti daga ket namagaan ti kanal iti lawlaw ti altar.

39 Idi makita daytoy dagiti tattao, nagpaklebda ket impukkawda, “TiApoti Dios, ti laengApoti Dios!”

40 Pinatiliw ni Elias dagiti profeta ni Baal. “Diyo ipalubos nga adda makalibas kadakuada,” imbilinna. Tiniliwda dagiti amin a profeta ket inturong ni Elias ida iti Waig ti Kison sana pinapatay ida.

Aggibus ti Igaaw

41 Kalpasanna, kinuna ni Elias ken ni Ari Ahab, “Ita, inka manganen. Mangngegko ti daranudor ti umay a tudo.”

42 Bayatti ipapan pannangan ni Ahab, simmang-at ni Elias iti tapaw ti Bantay Carmel. Indumogna ti rupana iti nagbaetan dagiti tumengna.

43 Kinunana iti babaonenna, “Inka tannawagan ti taaw.”

Simmang-at ti adipen sa met la nagsubli ket kinunana, “Awan a pulos ti makitak.” Namimpito nga imbaon ni Elias ti adipen a mangtannawag iti baybay.

44 Iti maikapito a daras, nagsubli ti adipen ket kinunana, “Adda nakitak nga ulep a kasla kadakkel ti dakulap, nga agpangpangato manipud iti taaw.”

Imbilin ni Elias iti adipenna, “Inka ken ni Ari Ahab. Ibagam kenkuana nga agawiden amangan no saan a makapanaw gapu iti tudo.”

45 Iti apagbiit, nanglangeb ti tangatang. Nagangin ket rinugianna ti nagtudo iti napigsa. Limmugan ni Ahab iti luganna ket nagawid idiay Jezreel.

46 Bimmaba ken ni Elias ti pannakabalin ni Yahweh: binariksanna ti pagan-anayna sa nagtartaray agingga nga inunaanna ni Ari Ahab a dimmanon iti pagserkan ti Jezreel.

Mapan ni Elias iti Tapaw ti Bantay Sinai

1 Imbaga ni Ari Ahab ken ni asawana a Jezebel ti amin nga inaramid ni Elias ken ti panangpapatayna kadagiti amin a profeta ni didiosen a Baal.

2 Pinaibaga ni Jezebel ken ni Elias: “Uray patayendak dagiti didiosen no diak aramiden kenka iti kastoy nga oras inton bigat ti kas iti inaramidmo kadagiti profeta.”

3 Nagbuteng ni Elias ket naglibas tapno maispal ti biagna. Intugotna ti adipenna ket napan idiay Beerseba iti sakup ti Juda.

Imbatina ti adipenna sadiay.

4 Nagmalmalema nagna ni Elias a nagturong iti let-ang. Nagsardeng ket nagtugaw iti sirok ti maysa a kayo. Tinarigagayanna ti matay ket inkararagna, “Saanakon a makaibtur, OApo. Alaemon ti biagko; nasaysayaat laengen a matayak!”

5 Nagidda iti sirok ti kayo ket nakaturog. Pagammoan, sinagid ti maysa nga anghel a nagkuna kenkuana, “Agriingka ta manganka.”

6 Inwaras ni Elias ti panagkitana. Iti asideg ti ulona, nakitana ti maysa a tinapay ken sangakaramba a danum. Nangan ken imminum ni Elias sa nagidda manen.

7 Nagsubli ti anghel ni Yahweh ket riniingna manen. Kinunana, “Bumangonka ket manganka tapno adda pamigsam nga agdaliasat.”

8 Bimmangon ni Elias. Nangan ken imminum. Ket pinapigsa ti taraon iti pannagnana iti 40 nga aldaw agingga a dimmanon iti Horeb,ti nasagradoan a bantay.

9 Sadiay, simrek ni Elias iti maysa a rukib tapno umian.

Pagammoan, nagsao kenkuana ni Yahweh, “Elias, ania ti ar-aramidem ditoy?”

10 Insungbatni Elias, “OApoa Dios a Mannakabalin-amin, kanayon a siksika laeng ti pagserserbiak. Ngem winaswas dagiti Israelita ti katulaganda kenka, rinebbada dagiti altarmo ken pinapatayda dagiti amin a profetam. Sisiakon ti nabati—ket kayatdak pay a patayen!”

11 “Rummuarka ket agtakderka iti sangoanak iti tapaw ti bantay,” kinuna ni Yahweh kenkuana. Limmabas ni Yahweh ket nangyeg iti napigsa nga angin a namagrenggat kadagiti turod ken nangburburak kadagiti batbato—ngem awan ni Yahweh iti angin. Nagsardeng ti angin ket nagginggined—ngem awan ni Yahweh iti ginggined.

12 Kalpasan ti ginggined, adda apuy—ngem awan ni Yahweh iti apuy. Ket kalpasan ti apuy, adda bassit a timek.

13 Idi mangngeg ni Elias ti timek, inabbonganna ti rupana iti kagayna. Rimmuar ket nagtakder iti pagserkan ti rukib. Adda timek a nagkuna kenkuana, “Elias, ania ti ar-aramidem ditoy?”

14 Insungbatna, “OApoa Mannakabalin-amin a Dios, kanayon a siksika laeng ti pagserserbiak. Ngem winaswas dagiti Israelita ti katulaganda kenka, rinebbada dagiti altarmo ket pinapatayda dagiti amin a profetam. Sisiakon ti nabati—ket kayatdak pay a patayen.”

15 Kinunani Yahweh, “Agsublika ket inka iti let-ang iti asideg ti Damasco. Inton dumtengka iti siudad, ikonsagrarmo ni Hazael nga ari ti Siria.

16 Ikonsagrarmomet ni Jehu nga anak ni Nimsi nga ari ti Israel ken ni Eliseo nga anak ni Safat a taga-Abel Mehola a mangsukat kenka a profeta.

17 No adda makalisi iti kampilan ni Hazael, patayento ni Jehu. Ket no adda met makalisi ken ni Jehu, patayento ni Eliseo.

18 Nupaykasta, saanko a patayen ti 7,000 a tattao iti Israel—dagiti amin a napudno kaniak ken saan a nagdaydayaw ken ni Baal wenno nangagep iti imahenna.”

Maayaban ni Eliseo

19 Pimmanaw ni Elias ket nasarakanna ni Eliseo nga agar-arado. Sangapulo ket dua a paris a naisangol a baka ti pagar-aradona ket iturturongna ti maudi a paris. Inikkat ni Elias ti kagayna ket inkabilna ken ni Eliseo.

20 Pinanawan ni Eliseo dagiti bakana sana kinamakam ni Elias ket kinunana kenkuana, “Innak man pay agpakada kadagiti nagannak kaniak ket kalpasanna sumurotakto kenka.”

“Ala, agsublika ngarud. Saanka a lapdan!”insungbat ni Elias.

21 Napan ni Eliseo iti yan dagiti naisangol a bakana. Pinartina dagiti baka sana linuto ti karneda; inaramatna dagiti sangol a pagsungrod. Impakanna kadagiti tattao ti linutona. Kalpasanna, sinurotna ni Elias ket nagbalin a katulonganna.

Ti Pannakigubat ni Ari Ahab kadagiti Taga-Siria

1 Pinagtitipon ni Ben-hadad nga ari ti Siria dagiti amin nga armadana tapno rautenda ti Samaria. Kaduana a makigubat ti 32 nga ari agraman dagiti kabalioda ken dagiti luganda a pakigubat.

2 Nangibaon kadagiti pannakabagina a mapan ken ni Ahab nga ari ti Israel ket kastoy ti ibagada kenkuana: “Dawaten ni Ari Ben-hadad nga

3 isukom kenkuana dagiti pirak ken balitokmo, dagiti assawam ken dagiti kapigsaan nga annakmo.”

4 “Ibagayo ken Ari Ben-hadad nga apok nga itedko ti kiddawenna; mabalinko nga ited ti bagik ken amin a kukuak,” insungbat ni Ahab.

5 Iti saan a mabayag, nagsubli ken ni Ahab dagiti naibaon. Adda manen sabali a dawat ni Ben-hadad: “Pinaibagak kenka a masapul nga itedmo kaniak dagiti pirak ken balitokmo, dagiti assawam ken dagiti annakmo.

6 Ngem ita, ibaonko dagiti ofisialesko a mangsukimat iti palasiom ken dagiti balbalay dagiti ofisialesmo ket alaenda ti amin nga ibilangdaa napateg. Addadanto dita iti agarup kastoy nga oras inton bigat.”

7 Pinaayaban ni Ari Ahab amin dagiti pangulo ti pagilian ket kinunana, “Kitaenyo, kayatnatay a dadaelen daytoy a tao. Pinaibagana a kayatna nga alaen dagiti assawak ken dagiti annakko, dagiti pirak ken balitokko ket immannugotak.”

8 Insungbat dagiti pangulo ken dagiti tattao, “Saankayo nga umannugot; diyo ikaskaso dayta a tao.”

9 Ngarud, kastoy ti sungbat ni Ahab kadagiti pannakabagi ni Ben-hadad: “Ibagayo iti apok nga ari a patgak ti umuna a dawatna ngem diak mabalin nga ited daytoy maikadua a kiddawenna.”

Pimmanaw dagiti naibaon sada met la nagsubli. Adda manen sabali a paibaga

10 ni Ben-hadad: “Dadaelek daytoy a siudadmo ket ipanawto dagiti tattaok ti amin a batbato ken ladrilio a nakabangonanna. Uray patayendak dagiti didiosen no diak aramiden daytoy!”

11 Insungbat ni Ari Ahab, “Ibagayo ken ni Ari Ben-hadad a saan nga agpangas ti pudpudno a soldado no mapan iti paggugubatan.”

12 Naawat ni Ben-hadad ti sungbat ni Ahab idi madamada nga agiinum kadagiti kakaduana nga agturay iti uneg ti toldada. Binilin ni Ben-hadad dagiti tattaona nga agsaganada a mangraut iti siudad ket nagtungpalda.

13 Kabayatanna, adda profeta a napan ken ni Ari Ahab ket kinunana, “Imbaga tiApoa dika agbuteng iti dayta dakkel nga armada. Pagballigiennaka tiApoita nga aldaw ket maammoam nga isu tiApo.”

14 “Siasino ti mangipangulo iti iraraut?” sinaludsod ni Ahab.

Insungbat ti profeta, “Kuna tiApoa dagiti agtutubo a mannakigubat nga adda iti babaen dagiti gobernador.”

“Siasino ti mangipangulo iti kadakkelan a bilang ti buyot?” sinaludsod ti ari.

“Sika,” insungbat ti profeta.

15 Ngarud, inayaban ti ari dagiti agtutubo a mannakigubat nga adda iti babaen dagiti heneral dagiti probinsia—232 da amin. Inummongna met ti armada ti Israel nga agdagup iti 7,000 a soldado.

16-17 Rimmautda iti tengnga ti aldaw. Immuna a dimmarup dagiti agtutubo. Madama idi nga agbabartek da Ben-hadad ken dagiti 32 nga ari kadagiti toldada. Dimteng dagiti imbaon ni Ben-hadad a napan nagsiim ket impadamagda nga adda bunggoy ti mannakigubat a rimmuaren iti Samaria.

18 Imbilinna, “Alaenyo ida a sibibiag, umayda man makigubat wenno makikappia.”

19 Immuna ngarud a rimmuar dagiti agtutubo a mannakigubat a sinaruno ti armada dagiti Israelita.

20 Pinatay ti tunggal maysa ti kinarangetna. Nagtataray dagiti soldado ti Siria ket kinamat ida dagiti Israelita. Ngem nakalibas ni Ben-hadad a sikakabalio a kinuyog ti sumagmamano a soldado a nagkabalio.

21 Napan ni Ari Ahab iti paggugubatan, innalanadagiti kabalio ken lugan a pakigubat ket adu ti pinapatayna kadagiti taga-Siria.

22 Kalpasanna, napan ti profeta ken ni Ari Ahab ket kinunana, “Agsublika ket papigsaem ken isaganam a naimbag ti armadam. Planoem a nasayaat ti aramidem gapu ta rumaut manen ti ari ti Siria inton umay a tawen.”

Ti Maikadua nga Iraraut dagiti Taga-Siria

23 Kinuna dagiti ofisiales ni Ari Ben-hadad, “Naparmekdatayo gapu ta didiosen dagiti bambantay dagiti didiosen ti Israel. Ngem awan duadua a parmekentayo dagiti Israelita no gubatentayo ida kadagiti patad.

24 Ita, ikkatem dagiti 32 nga ari a pangulo iti gubat ket suktam ida kadagiti heneral.

25 Mangbuangayka iti dakdakkel nga armada, kas iti armada a nangpanaw kenka ken buklen iti isu met la a bilang dagiti kabalio ken lugan a pakigubat. Sarangtentayo dagiti Israelita kadagiti tanap ket parmekentayo ida iti daytoy a pannakigubattayo.”

Immanamong ni Ari Ben-hadad. Tinungpalna ti pammagbagada.

26 Iti sumaruno a tawen, inummongna dagiti tattaona ket nagturongda iti siudad ti Afec tapno rautenda dagiti Israelita.

27 Naguummong met dagiti Israelita ket kalpasan a naited dagiti kasapulanda a makigubat, rimmuarda a mangsaranget kadagiti taga-Siria. Nagkampoda iti dua a bunggoy ket arigda iti dua a babassit nga arban ti kalding no maidiligda kadagiti taga-Siria a nagwaras iti away.

28 Adda profeta a napan ken ni Ari Ahab ket kinunana, “Kastoy ti kuna tiApo: ‘Gapu ta ipagarup dagiti taga-Siria a didiosenak dagiti turod ket saan a didiosen kadagiti patad, yawatko iti pannakabalinmo ti dakkel nga armadada ket maammoanyonto kadagiti tattaom a siak ni Yahweh.’”

29 Agsinnumbangir ti kampo dagiti taga-Siria ken ti kampo dagiti Israelita. Pito nga aldaw a saan a rimmuar dagiti dua a bunggoy. Iti maikapito nga aldaw, nangrugi ti gubat ket 100,000 a taga-Siria ti pinatay dagiti Israelita.

30 Nagkamang dagiti nakalasat iti uneg ti Afec, a nakatayan ti 27,000 kadakuada a natupakan idi marba dagiti bakud ti siudad.

Nagkamang met ni Ben-hadad iti uneg ti siudad ket naglemmeng iti akinlikud a kuarto ti maysa a balay.

31 Napan kenkuana dagiti ofisialesna ket kinunada, “Nadamagmi a manangngaasi dagiti ari nga Israelita. Palubosannakami koma a mapan iti ari ti Israel a sibabarikeskami iti nakersang a lupot ken napulipolan iti tali dagiti tengngedmi ket nalabit a saannaka a patayen.”

32 Ngarud, nagbarikesda iti nakersang a lupot ken nangipulipolda iti tali iti tengngedda sada napan ken ni Ahab ket kinunada, “Ipakpakaasi ni adipenmo a Ben-hadad nga ispalem ti biagna.”

Insungbat ni Ahab, “Sibibiag kadi pay laeng? Nasayaat! Ibilangko a kas maysa a kabsat!”

33 Agsapsapul dagiti ofisiales ni Ben-hadad iti napintas a pagilasinan ket idi “kabsat” kuna ni Ahab, kinunada a dagus, “Wen, ni kabsatmo a Ben-hadad!”

“Inkay alaen,” imbilin ni Ahab. Idi sumangpet ni Ben-hadad, inawis ni Ahab a makikalugan kenkuana iti luganna a pakigubat.

34 Kinuna ni Ben-hadad, “Isublik kenka dagiti ili nga innala daydi amak iti daydi amam ket mabalinmo ti mangipatakder iti sentro ti negosio idiay Damasco a kas iti inaramid daydi amak idiay Samaria.”

Insungbat ni Ahab, “Wayawayaanka ngarud gapu kadagitoy a kondision.” Nagaramidda iti katulagan a nagfinnirmaanda ket pinalubosanna ni Ben-hadad.

Ipakaammo ti Maysa a Profeta ti Pannakaukom ni Ahab

35 Binilin ni Yahweh ti maysa a kameng ti gunglo dagiti profeta ket kinuna ti maysa a profeta iti padana a profeta, “Kabilennak!” Ngem saan a kinayat ti profeta,

36 isua kinunana kenkuana, “Gapu ta sinalungasingmo ti bilin tiApo, patayennaka ti maysa a leon apaman a makapanawka iti yanko.” Apaman a nakapanaw, adda dimteng a leon ket pinatayna ti profeta.

37 Adda sabali a tao a nasarakan ti isu met la a profeta ket kinunana, “Kabilennak.” Kinabil ngarud ti lalaki ket nasugatan ti profeta.

38 Binarabadan ti profeta ti rupana iti lupot tapno awan ti makailasin kenkuana. Napan iti igid ti dalan a mangur-uray iti ari ti Israel.

39 Idi lumabas ti ari, inawagan ti profeta ket kinunana, “Natan-ok nga Ari, madamaak a makigubgubat idi inyeg kaniak ti maysa a soldado ti maysa a kabusor a natiliwda ket kinunana, ‘Guardiaam daytoy a tao; no makalibas, ta biagmo ti pagbayadmo wenno agmultaka iti 3,000 a bagi ti pirak.’

40 Ngem adu ti nakakumikomak ket nakalibas ti lalaki.”

Insungbat ti ari, “Naipakaammomon ti sentensiam ket masapul a madusaka.”

41 Dinagdagus ti profeta nga inikkat ti lupot a naibarabad iti rupana ket nabigbig ti ari a maysa kadagiti profeta ti kasangsangona.

42 Kinuna ti profeta iti ari, “Kastoy ti sao tiApo: ‘Gapu ta impalubosmo nga aglibas ti tao nga imbilinko a mapapatay, ta biagmo ti pagbayadmo ket madadaelto ti armadam gapu ta binay-am a makatalaw ti armadana.’”

43 Mariribuk ken madandanagan ti ari idi agawid idiay Samaria.